Văn hóa không phải chỉ là những biểu tượng của quá khứ, mà là sự sống động, là hơi thở của mỗi dân tộc trong từng khoảnh khắc của hiện tại. Một dân tộc có thể tồn tại qua những biến động lịch sử, nhưng chính văn hóa mới là thứ giúp dân tộc ấy giữ được bản sắc, hồn cốt của mình. Nguyễn Khắc Hiếu, một nhà nghiên cứu văn hóa hàng đầu, đã khẳng định rằng: “Văn hóa là giọng nói của một dân tộc và văn hóa cũng là nơi tâm hồn của một dân tộc được ghi lại.” Câu nói này không chỉ là một nhận định sâu sắc mà còn là một lời nhắc nhở quan trọng về giá trị của văn hóa đối với sự tồn vong của mỗi dân tộc. Hãy cùng cô Diệu Thu làm sáng tỏ điều này.
Văn hóa là kết quả của sự tích lũy từ quá trình phát triển lâu dài của một dân tộc. Đó không chỉ là những gì con người sáng tạo ra từ nghệ thuật, tín ngưỡng, phong tục tập quán mà còn là những giá trị tinh thần, những suy nghĩ, cảm xúc và tâm hồn của cộng đồng. Trong bối cảnh ấy, nhận định của Nguyễn Khắc Hiếu rằng “Văn hóa là giọng nói của một dân tộc và văn hóa cũng là nơi tâm hồn của một dân tộc được ghi lại” không chỉ phản ánh sự quan trọng của văn hóa đối với sự hình thành bản sắc dân tộc mà còn làm nổi bật mối liên hệ mật thiết giữa văn hóa và tinh thần con người.
– Văn hóa là giọng nói của một dân tộc: Mỗi dân tộc đều có một “giọng nói” đặc trưng. Nhưng giọng nói ấy không chỉ đơn giản là âm thanh được phát ra từ đôi môi, mà là cách thức mà dân tộc ấy giao tiếp, biểu đạt những cảm xúc, những suy tư và những giá trị của mình. Giọng nói đó được thể hiện qua các hình thức văn hóa khác nhau: từ ngôn ngữ, ca dao, dân ca, tục ngữ đến các phong tục tập quán, lễ hội, trang phục, ẩm thực… Tất cả đều là cách thức mà một dân tộc thể hiện quan niệm về thế giới, về cuộc sống, về những mối quan hệ và những ước vọng của mình. Giọng nói văn hóa này chứa đựng những thông điệp lịch sử, những tri thức quý báu mà thế hệ trước để lại cho thế hệ sau.
Trong từng lời ca tiếng hát, trong từng điệu múa, trong từng bức tranh hay tác phẩm văn học, người ta không chỉ thấy những hình thức nghệ thuật mà còn cảm nhận được hơi thở của dân tộc, những niềm vui, nỗi buồn, sự khát khao tự do, tình yêu quê hương, và những sự kiện quan trọng đã đi qua. Giọng nói của văn hóa, vì thế, không chỉ là lời nói mà là một cách giao tiếp đặc biệt của dân tộc ấy với thế giới bên ngoài.
– Văn hóa cũng là nơi tâm hồn của một dân tộc được ghi lại: Tâm hồn của một dân tộc không phải là điều gì có thể nhìn thấy trực tiếp, nhưng nó được thể hiện qua những giá trị tinh thần, những ước mơ và hoài bão trong đời sống văn hóa. Văn hóa chính là kho lưu trữ tâm hồn của dân tộc, là nơi chứa đựng những kỷ niệm, những câu chuyện, những cảm xúc của người dân qua từng thế hệ. Những di sản văn hóa, từ các công trình kiến trúc, các tác phẩm nghệ thuật cho đến những nghi thức tôn giáo, đều là những chứng nhân sống động của những gì mà dân tộc ấy đã trải qua.
Chính trong những lễ hội, những đám cưới, những buổi chầu, những bữa cơm gia đình hay những giờ phút cùng nhau ngồi nói chuyện, con người cảm nhận được tâm hồn của dân tộc mình. Văn hóa là thứ không thể thiếu trong mỗi bước đi của một dân tộc, không chỉ giúp kết nối các cá nhân lại với nhau mà còn giúp họ giữ vững bản sắc giữa bao thăng trầm của lịch sử. Văn hóa là nơi con người nhận ra mình thuộc về đâu, mình có những gì, và mình sẽ đi về đâu trong tương lai.
Nhìn rộng hơn, văn hóa chính là chất keo gắn kết một dân tộc lại với nhau. Nó không chỉ phản ánh những giá trị tinh thần mà còn là biểu tượng của sự kiên cường, sức mạnh và phẩm giá của dân tộc trong cuộc chiến với thời gian và các thử thách lịch sử. Những triết lý sống, những đức tính nhân văn mà một dân tộc theo đuổi sẽ được mãi mãi ghi lại trong văn hóa và truyền lại cho các thế hệ mai sau.
– Văn hóa và sự phát triển bền vững: Cùng với sự phát triển của xã hội, văn hóa không ngừng thay đổi và sáng tạo. Tuy nhiên, dù có tiến bộ đến đâu, văn hóa vẫn luôn giữ vững vai trò quan trọng trong việc định hình nhân cách và bản sắc của mỗi dân tộc. Nguyễn Khắc Hiếu đã đúng khi khẳng định rằng văn hóa là giọng nói của một dân tộc, bởi vì qua đó, mỗi cá nhân không chỉ thể hiện mình mà còn là đại diện cho một cộng đồng rộng lớn. Văn hóa cũng là nơi ghi lại tâm hồn của dân tộc, nơi mà những giá trị tinh thần được gìn giữ và bảo vệ qua bao thế hệ.
Văn hóa là cội nguồn của sự sáng tạo, là đòn bẩy để phát triển con người và xã hội. Đặc biệt trong thời đại toàn cầu hóa, khi các nền văn hóa có thể giao thoa và ảnh hưởng lẫn nhau, việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Văn hóa không chỉ là tài sản vô giá mà còn là nền tảng để mỗi dân tộc vững vàng bước vào tương lai, tự hào với di sản của mình, và không bao giờ đánh mất “giọng nói” cũng như “tâm hồn” của dân tộc.
Nhận định của Nguyễn Khắc Hiếu là một lời nhắc nhở sâu sắc về vai trò của văn hóa trong sự tồn tại và phát triển của một dân tộc. Văn hóa là giọng nói, là tâm hồn, và là linh hồn của dân tộc đó, giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về quá khứ, hiện tại và tương lai của chính mình. Việc hiểu và gìn giữ văn hóa không chỉ là trách nhiệm của các nhà nghiên cứu, mà còn là trách nhiệm của mỗi người dân trong cộng đồng, để văn hóa dân tộc mãi là di sản vô giá, làm giàu thêm cho cuộc sống của chúng ta và cho thế giới.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/