🌕BÀI THƠ “TRĂNG ƠI TỪ ĐÂU ĐẾN?” CỦA TRẦN ĐĂNG KHOA – BẢN ĐỒNG DAO TUỔI THƠ VÀ NIỀM TỰ HÀO ĐẤT NƯỚC
Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ cánh rừng xa
Trăng hồng như quả chín
Lửng lơ lên trước nhà
Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay biển xanh diệu kỳ
Trăng tròn như mắt cá
Chẳng bao giờ chớp mi
Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ một sân chơi
Trăng bay như quả bóng
Đứa nào đá lên trời
Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ lời mẹ ru
Thương Cuội không được học
Hú gọi trâu đến giờ!
Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ đường hành quân
Trăng soi chú bộ đội
Và soi vàng góc sân
Trăng ơi… từ đâu đến?
Trăng đi khắp mọi miền
Trăng ơi có nơi nào
Sáng hơn đất nước em…
1968
🌕 Từ ngàn xưa, trăng đã trở thành biểu tượng thiêng liêng trong thơ ca Việt Nam: khi là tri âm của thi nhân, lúc là chứng nhân của tình yêu, khi lại là bạn đồng hành trên nẻo đường chiến đấu. Nhưng dưới con mắt trẻ thơ, trăng lại mang một vẻ đẹp khác: hồn nhiên, ngộ nghĩnh và chan chứa tình yêu cuộc sống. Bài thơ “Trăng ơi từ đâu đến?” của Trần Đăng Khoa đã đưa ta trở về với thế giới trong sáng ấy, nơi trăng không chỉ là thiên nhiên kỳ diệu mà còn là niềm tự hào về quê hương, đất nước.
🌕 Trần Đăng Khoa được mệnh danh là “thần đồng thơ ca” của văn học Việt Nam, nổi tiếng từ khi còn rất nhỏ với những vần thơ hồn nhiên mà sâu sắc. Thơ ông giàu chất dân gian, gần gũi với đồng quê và đặc biệt dành cho thiếu nhi một tình yêu tha thiết. Bài thơ “Trăng ơi từ đâu đến?” được sáng tác năm 1968, in trong tập Góc sân và khoảng trời, không chỉ tái hiện trí tưởng tượng phong phú của trẻ nhỏ mà còn lấp lánh tình yêu thiên nhiên, quê hương và đất nước.
🌕 Mở đầu bài thơ, em nhỏ cất lên câu hỏi:
“Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ cánh rừng xa
Trăng hồng như quả chín
Lửng lơ lên trước nhà”
Hình ảnh so sánh trăng với “quả chín” thật ngộ nghĩnh, cho thấy bầu trời trong mắt trẻ thơ cũng hóa thành khu vườn lớn, nơi trái trăng ngọt lành treo lửng lơ trước hiên. Ngay từ khổ đầu, ta đã cảm nhận được trí tưởng tượng hồn nhiên mà phong phú, mở ra cuộc trò chuyện đầy thú vị với vầng trăng.
🌕 Từ cánh rừng xa xôi, trí tưởng tượng lại đưa trăng về với biển cả bao la:
“Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay biển xanh diệu kỳ
Trăng tròn như mắt cá
Chẳng bao giờ chớp mi”
Ở đây, trăng hiện lên như “mắt cá” tròn xoe, long lanh và bền bỉ. So sánh thật bất ngờ, nhưng chính cái ngây thơ ấy lại khiến trăng trở nên gần gũi, thân thiết. Nếu ở khổ đầu trăng là quả ngọt của thiên nhiên, thì sang khổ hai, trăng là đôi mắt bất tử, gợi sự vĩnh hằng và lặng lẽ dõi theo cuộc đời.
🌕 Rời biển khơi rộng lớn, ánh trăng lại hóa thân thành trò chơi tuổi thơ:
“Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ một sân chơi
Trăng bay như quả bóng
Đứa nào đá lên trời”
Trăng nay biến thành quả bóng khổng lồ, được ai đó tinh nghịch đá lên cao. Cách ví von giản dị mà dí dỏm này cho thấy tâm hồn trẻ nhỏ luôn nhìn vạn vật bằng lăng kính trò chơi. Bầu trời vốn xa xăm bỗng hóa thành sân chơi rộng lớn, chứa đầy tiếng cười và sự hồn nhiên.
🌕 Từ sân chơi vui nhộn, tâm hồn thơ lại trở về với thế giới cổ tích và tình mẹ:
“Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ lời mẹ ru
Thương Cuội không được học
Hú gọi trâu đến giờ!”
Ở khổ thơ này, trăng không chỉ gắn với câu chuyện chú Cuội quen thuộc, mà còn gắn với lời ru dịu dàng của mẹ. Sự thương cảm hồn nhiên “Cuội không được học” vừa ngây thơ vừa chan chứa tình cảm. Và rồi chi tiết “hú gọi trâu” lại đưa ta về đồng quê quen thuộc, nơi tuổi thơ gắn liền với ruộng đồng, trâu bò. Trăng vì thế vừa mang hơi thở cổ tích, vừa chan chứa hồn quê thân thương.
🌕 Từ cổ tích và lời ru, ánh trăng tiếp tục soi sáng bước chân người lính trên con đường hành quân:
“Trăng ơi… từ đâu đến?
Hay từ đường hành quân
Trăng soi chú bộ đội
Và soi vàng góc sân”
Ở đây, trăng hiện lên với ý nghĩa thiêng liêng hơn: vừa đồng hành cùng người lính ngoài mặt trận, vừa trở về soi sáng góc sân quê nhà. Trăng trở thành sợi dây vô hình nối liền tiền tuyến và hậu phương, chiến trường và đời sống thường nhật. Qua cái nhìn trẻ thơ, ta vẫn thấy thấp thoáng bóng dáng của đất nước trong những năm tháng chiến tranh.
🌕 Và rồi, hành trình kết thúc bằng một khẳng định giản dị mà thiêng liêng:
“Trăng ơi… từ đâu đến?
Trăng đi khắp mọi miền
Trăng ơi có nơi nào
Sáng hơn đất nước em…”
Sau bao giả thiết hồn nhiên, cuối cùng, em nhỏ khẳng định: ánh sáng của trăng không nơi nào rực rỡ hơn trên quê hương mình. Câu thơ nhẹ nhàng nhưng ngân vang niềm tự hào dân tộc. Tình yêu nước hiện lên không bằng những lời lẽ lớn lao, mà qua cái nhìn trong veo, giản dị của trẻ thơ.
🌕 Có thể nói, bài thơ thành công ở nhiều phương diện. Thứ nhất, ngôn ngữ trong sáng, gần gũi, kết hợp khéo léo giữa so sánh, nhân hóa và giọng điệu đồng dao đã đem lại sự hồn nhiên, tinh nghịch cho câu thơ. Thứ hai, tác phẩm đã kết nối được nhiều không gian khác nhau: thiên nhiên, trò chơi, cổ tích, đời sống và chiến trườnt, tất cả đều hội tụ trong ánh trăng và trong tâm hồn trẻ thơ. Đặc biệt, đằng sau sự hồn nhiên ấy là một tình yêu quê hương đất nước thầm lặng mà sâu nặng, khiến bài thơ có giá trị lâu bền vượt thời gian.
🌕Song có thể khẳng định, bài thơ “Trăng ơi từ đâu đến?” không chỉ là lời trò chuyện ngộ nghĩnh của trẻ nhỏ với vầng trăng, mà còn là một khúc đồng dao trong sáng ca ngợi quê hương đất nước. Sáu khổ thơ như sáu nhịp cầu đưa người đọc từ trí tưởng tượng hồn nhiên đến tình yêu nước lớn lao. Đọc bài thơ, ta thấy ánh trăng không chỉ sáng trên bầu trời, mà còn tỏa sáng trong tâm hồn trẻ thơ Việt Nam trong sáng, ngây thơ mà chan chứa niềm tự hào.
Nguồn ảnh minh họa: Sưu tầm
———————————-
Học Văn Bằng Công Thức Cùng Cô Diệu Thu – Học chuẩn, thi chuẩn
Hotline: 0833.873.089
Địa chỉ: Ngõ 123, Thuỵ Phương, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Website: https://letrandieuthu.com
#hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu