🌱 ĐIỆU RU LẶNG LẼ TRONG TRÁI TIM QUA TRUYỆN NGẮN “QUÊ HƯƠNG” CỦA ĐÀO QUỐC THỊNH
Cả lớp lặng im, những con mắt đổ dồn về phía tôi khi nghe tôi đọc xong bài văn tả phong cảnh quê hương được cô giáo cho điểm cao nhất lớp hôm nay. Cô giáo đi lại gần, hỏi tôi thoáng một chút nghi ngờ:
– Là một học sinh thành phố, làm thế nào mà em có thể viết được một bài văn tả quê hương sâu sắc, chân thật và gần gũi đến như vậy?!
– Thưa cô… bà em… giúp em ạ!
– Sao? Em vừa nói gì? Bà em viết hộ em à?
– Thưa cô, không ạ!… vâng, đúng ạ!
Tôi nhìn ra hàng phượng vĩ trước sân trường và chợt nhớ đến mùa hè năm ấy… Tháng 5, bố đưa tôi về quê nội. Quê nội tôi, một xóm nghèo bên kia sông Hồng. Biết bao lần, tôi đã mơ ước được về thăm quê, thăm bà, thế nhưng mới bước chân lên con đường làng lầy lội, lớp nhớp bùn sau cơn mưa, nhìn những mái nhà tranh thấp tè ẩm ướt sau luỹ tre làng, tôi đã bắt đầu thất vọng. Tôi không dám cằn nhằn nhưng ấm ức nghĩ thầm: “Sao mà bẩn thế! Biết thế này, mình chẳng đòi bố cho về nữa”.
Bố tôi tươi cười chào người làng, có lúc lại còn đứng lại nói chuyện với một bác gánh phân. Bữa cơm trưa hôm ấy, bà tôi tấm tắc khen ngon và gắp vào bát tôi miếng thịt luộc. Tôi gắp ra nhăn mặt: “Mỡ thế này, cháu ăn làm sao được!”
Bố chan cho tôi canh cua, mới ăn được một miếng tôi đã vội kêu lên: “Canh chưa cho mì chính, nhạt lắm, lại hoi hoi, con ăn chưa quen…”. Cả nhà lặng người. Bố tôi tái mặt vì giận…
Tối hôm ấy trăng rằm, bà tôi kê ghế ra ngoài sân nhặt khoai lang và kể cho tôi nghe đủ mọi chuyện. Bà kể rằng, bố tôi đã từ nơi này ra đi. Và chính nơi này, bố tôi đã lớn lên bằng lời ru của bà, bằng đôi tay ẵm bồng của bao người. Bà đã từng mớm cơm cho tôi, nuôi tôi khôn lớn ở đây… Tình cảm quê mùa nhưng chân thật. Bà chỉ tay về phía góc trời sáng rực lên và bảo đó là Hà Nội. Bà bảo rằng: ” ở Hà Nội sướng hơn ở quê nên ai ai cũng ước ao được sống ở Hà Nội, còn bà thì bà thích ở quê hơn vì bà quen mất rồi. Nếu cháu cứ ở Hà Nội mãi, sẽ chẳng bao giờ biết được ánh trăng ở quê đẹp như thế nào đâu!”
Tôi ngước nhìn lên bầu trời xanh thẳm không một gợn mây chi chít những vì sao. Trăng treo lơ lửng trên đầu ngọn tre in đậm lên nền trời. Anh trăng trùm lấy mái nhà và khu vườn rau xanh tốt của bà. Lúc ấy, tôi bỗng nắm chặt lấy tay bà và thốt lên:
“Bà ơi! Trăng ở quê đẹp thật bà ạ!…”
Sau mùa hè năm ấy, bà nội tôi đã ra đi mãi mãi. Hè nào tôi cũng xin bố cho về thăm quê. Quê nội tôi bây giờ cũng khác hẳn, chẳng còn một tý dấu vết nào của ngày xưa nữa. Những dãy nhà hai, ba tầng san sát nhau mọc lên như nấm. Không ai còn nhớ nổi bóng dáng luỹ tre xanh….Tôi cầm bút viết, dồn tất cả tình cảm nhớ thương sâu đậm với bà vào bài tập làm văn tả phong cảnh quê hương hôm ấy… Tôi viết về quê hương tôi với luỹ tre xanh mát rượi và ánh trăng rằm dịu ngọt. Phải rồi, tôi bỗng hiểu ra rằng: chính bà đã làm xanh mãi ước mơ của tôi./.
(Tác giả – Đào Quốc Thịnh)
🌱 Văn học từ lâu được xem là hành trình kiếm tìm và khẳng định những giá trị đích thực của đời sống con người. Nhà văn Nga Macxim Gorki từng khẳng định: “Văn học là nhân học” – nghĩa là văn học soi chiếu và khơi gợi những tình cảm nhân văn sâu kín trong tâm hồn mỗi con người. Truyện ngắn “Quê hương” của Đào Quốc Thịnh là một minh chứng tiêu biểu. Bằng cốt truyện giản dị về một cậu bé thành phố lần đầu trở về quê nội, tác phẩm đã tái hiện hành trình chuyển biến trong nhận thức, qua đó khẳng định sức mạnh của tình cảm gia đình và giá trị thiêng liêng của quê hương.
🌱 Đào Quốc Thịnh là cây bút đương đại, thường viết về tuổi thơ, về những rung động trong sáng và tình cảm gắn bó với gia đình, làng quê. Tác phẩm “Quê hương” của ông tiêu biểu cho phong cách nhẹ nhàng, giàu cảm xúc, dung dị nhưng thấm thía. Truyện kể về một cậu bé thành phố lần đầu trở về quê nội, từ chỗ ngỡ ngàng, thất vọng, đã dần nhận ra vẻ đẹp bình dị nơi thôn quê qua tình thương và lời kể của bà. Tác phẩm không chỉ gợi lại hình ảnh làng quê mộc mạc, mà còn gửi gắm bài học sâu sắc về cội nguồn yêu thương nuôi dưỡng tâm hồn con người.
🌱 Điểm đặc biệt trong “Quê hương” là tác giả đã đặt nhân vật “tôi” vào một tình huống thử thách: cậu bé vốn quen với tiện nghi thành phố, khi về quê đã tỏ ra chán ngán, thậm chí có phần coi thường chốn thôn quê nghèo nàn. Cảm giác thất vọng ấy được khắc họa rõ trong từng chi tiết: con đường làng lầy lội, mái nhà tranh thấp tè, bữa cơm đạm bạc chỉ có thịt luộc, canh cua… Đây không chỉ là sự đối lập giữa thành thị và nông thôn, mà sâu xa hơn còn là thách thức đối với tâm hồn con người: liệu ta có đủ tinh tế để nhận ra vẻ đẹp trong những điều bình dị, mộc mạc quanh mình? Nghệ thuật xây dựng tình huống này đã mở ra chiều sâu tư tưởng cho truyện ngắn, gợi nhớ tới quan niệm: “Văn học không phải là sự sao chép cuộc sống, mà là khám phá bản chất của cuộc sống.”
🌱 Trong sự chuyển biến nhận thức của nhân vật, hình ảnh người bà giữ vai trò then chốt. Bà nội hiện lên không phải bằng những phẩm chất cao siêu, mà bằng tình thương chân chất và những lời thủ thỉ giản dị. Bà nhặt khoai dưới ánh trăng, kể chuyện về cha thuở nhỏ, kể về quê hương và cả nỗi gắn bó máu thịt với mảnh đất nghèo. Đặc biệt, câu nói của bà: “Nếu cháu cứ ở Hà Nội mãi, sẽ chẳng bao giờ biết được ánh trăng ở quê đẹp như thế nào đâu!” vừa là lời nhắn nhủ vừa là chân lý giản dị: có những vẻ đẹp chỉ hiện ra khi con người biết lắng lòng, sống gần gũi với thiên nhiên và quê hương. Bằng cách khắc họa nhân vật bà, tác giả đã gửi gắm tư tưởng: quê hương chính là cội nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, và tình cảm gia đình là chiếc cầu nối đưa con người đến gần hơn với vẻ đẹp ấy.
🌱 Khoảnh khắc bừng ngộ của nhân vật “tôi” dưới ánh trăng rằm là điểm nhấn nghệ thuật đặc sắc. Khi cậu bé thốt lên: “Bà ơi! Trăng ở quê đẹp thật bà ạ!”, đó không chỉ là lời nói ngây thơ mà còn là dấu mốc trưởng thành trong cảm xúc và nhận thức. Nếu trước đó ánh trăng quê hương chỉ là một hình ảnh quen thuộc, thì lúc này, nó đã trở thành biểu tượng của sự gắn bó, của niềm yêu thương chan chứa. Từ đó, nhân vật “tôi” biết trân trọng quê hương, trân trọng những ký ức đẹp đẽ về bà – để rồi sau này, chính tình cảm ấy đã trở thành nguồn mạch giúp cậu viết nên những trang văn thấm đẫm yêu thương. Qua chi tiết này, có thể thấy rõ quan niệm nghệ thuật của Đào Quốc Thịnh: văn chương chân chính phải bắt nguồn từ những rung động thật sự của trái tim.
🌱 Về nghệ thuật, truyện ngắn sử dụng kết cấu đan xen giữa hiện tại và hồi ức, làm nổi bật sự chuyển biến trong tâm lý nhân vật. Ngôn ngữ giản dị, giàu chất gợi, tái hiện rõ không gian đối lập giữa thành phố và nông thôn, qua đó khắc sâu giá trị của quê hương trong tâm hồn nhân vật. Nếu như ở phần đầu, hình ảnh quê nghèo hiện lên trong sự chán ngán, thì đến phần sau, ánh trăng, luỹ tre, mái nhà tranh lại trở thành biểu tượng của tình thương, của ký ức thiêng liêng. Đây chính là sự vận động tinh tế của ngòi bút tác giả, cũng là minh chứng cho quan niệm của Nam Cao: “Nghệ thuật không cần là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, mà nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia thoát ra từ những kiếp lầm than.” Ở “Quê hương”, cái đẹp không phải ở sự giàu sang phồn hoa, mà ở chính sự nghèo khó nhưng chan chứa tình nghĩa.
🌱 Truyện ngắn “Quê hương” của Đào Quốc Thịnh, với câu chuyện cảm động về tình bà cháu, đã để lại trong lòng người đọc một bài học nhân sinh sâu sắc. Quê hương không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn, mà còn là cội nguồn của yêu thương, là mảnh đất nuôi dưỡng tâm hồn, là ký ức bất diệt để mỗi con người tìm về giữa guồng quay của cuộc sống hiện đại. Đúng như nhà văn Nguyễn Minh Châu từng viết: “Văn học và đời sống là những vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm chính là con người.” Đọc “Quê hương”, ta càng thấm thía chân lý ấy, để từ đó biết trân trọng, giữ gìn những gì thân thuộc, gần gũi nhất trong đời mình.
———————————-
Học Văn Bằng Công Thức Cùng Cô Diệu Thu – Học chuẩn, thi chuẩn
Hotline: 0833.873.089
Địa chỉ: Ngõ 123, Thuỵ Phương, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Website: https://letrandieuthu.com
#hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu