Khi nhận được một đề văn nghị luận xã hội, nhiều bạn học sinh có thể cảm thấy bối rối và không biết bắt đầu từ đâu. Thế nhưng, nếu hiểu rõ cách thức suy nghĩ và phân tích vấn đề, bạn sẽ dễ dàng triển khai được một bài viết mạch lạc, sâu sắc. Đề nghị luận xã hội không chỉ yêu cầu chúng ta nêu ra quan điểm cá nhân mà còn đòi hỏi chúng ta phải hiểu rõ bản chất của vấn đề, đưa ra dẫn chứng thuyết phục và phản biện hợp lý. Vậy làm sao để suy nghĩ đúng khi gặp đề văn nghị luận xã hội? Hãy cùng cô Diệu Thu khám phá những bước cơ bản và hiệu quả trong bài viết này.
Khi gặp đề văn nghị luận xã hội, điều quan trọng nhất là phải xác định rõ vấn đề được đưa ra, sau đó suy nghĩ và phân tích vấn đề đó một cách cẩn thận. Dưới đây là những bước cơ bản mà các bạn có thể áp dụng để giúp việc viết bài nghị luận xã hội trở nên dễ dàng hơn.
1. Xác định rõ vấn đề cần nghị luận
Bước đầu tiên khi gặp đề nghị luận xã hội là phải hiểu rõ vấn đề được nêu ra trong đề bài. Đề bài có thể yêu cầu bạn bàn luận về một hiện tượng xã hội, một vấn đề trong cuộc sống, hoặc một quan điểm, giá trị đạo đức. Vì vậy, bạn cần đọc kỹ đề và xác định vấn đề cốt lõi mà đề yêu cầu.
Ví dụ: Nếu đề yêu cầu bạn viết về “Ý thức bảo vệ môi trường của giới trẻ hiện nay”, bạn cần xác định rõ ràng “ý thức bảo vệ môi trường” và “giới trẻ” là những yếu tố chính của vấn đề. Chúng ta không chỉ bàn về bảo vệ môi trường nói chung mà cần phân tích rõ thái độ và hành động của giới trẻ đối với vấn đề này.
________________________________________
2. Lập dàn ý sơ bộ
Sau khi xác định được vấn đề, bước tiếp theo là lập dàn ý sơ bộ để giúp bài viết có sự logic, mạch lạc. Bạn cần chia bài viết thành ba phần: mở đoạn, thân đoạn và kết đoạn. Trong thân đoạn, bạn cần phân tích, làm rõ vấn đề và đưa ra dẫn chứng cụ thể.
Ví dụ: Khi viết về “ý thức bảo vệ môi trường của giới trẻ”, bạn có thể lập dàn ý như sau:
• Mở đoạn: Giới thiệu tầm quan trọng của bảo vệ môi trường và vai trò của giới trẻ.
• Thân đoạn: Phân tích hành động bảo vệ môi trường của giới trẻ hiện nay, chẳng hạn như tham gia các phong trào, giảm sử dụng nhựa, trồng cây, hoặc những thiếu sót như xả rác bừa bãi.
• Kết đoạn: Đưa ra giải pháp để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của giới trẻ, như tăng cường giáo dục môi trường trong trường học, gia đình và cộng đồng.
________________________________________
3. Tìm dẫn chứng cụ thể và thuyết phục
Khi viết một bài văn nghị luận xã hội, dẫn chứng là yếu tố rất quan trọng, giúp bài viết của bạn thêm phần thuyết phục. Dẫn chứng có thể là những sự kiện thực tế, câu chuyện đời thường, hay các nghiên cứu, thống kê khoa học.
Ví dụ: Khi bàn về ý thức bảo vệ môi trường, bạn có thể nhắc đến các chiến dịch lớn như “Ngày Chủ Nhật Xanh” hay phong trào giảm thiểu rác thải nhựa. Những hành động của giới trẻ tham gia các hoạt động này sẽ là dẫn chứng cụ thể để minh chứng cho quan điểm của bạn.
• Dẫn chứng thực tế: “Mới đây, tại một trường học ở Hà Nội, hàng trăm học sinh đã tham gia chiến dịch dọn rác và trồng cây, thể hiện sự quan tâm lớn đến bảo vệ môi trường. Đây là một ví dụ điển hình về ý thức bảo vệ môi trường của giới trẻ hiện nay.”
• Dẫn chứng về thống kê: “Theo một cuộc khảo sát gần đây, hơn 80% học sinh tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường tại trường học, như phân loại rác thải và hạn chế sử dụng đồ nhựa. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này.”
________________________________________
4. Phản biện và đưa ra giải pháp
Khi viết bài nghị luận xã hội, ngoài việc thể hiện quan điểm, bạn cũng nên biết cách phản biện các quan điểm trái chiều hoặc chỉ ra những hạn chế trong thực tế. Ví dụ, mặc dù nhiều bạn trẻ đã tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, nhưng vẫn còn nhiều bạn chưa ý thức rõ về vấn đề này. Bạn có thể chỉ ra những nguyên nhân, như thói quen sử dụng đồ nhựa hay sự thiếu kiến thức về bảo vệ môi trường.
Ví dụ:
• “Mặc dù nhiều bạn trẻ đang tích cực tham gia các chiến dịch bảo vệ môi trường, nhưng thực tế vẫn có một bộ phận giới trẻ còn thiếu ý thức trong việc bảo vệ môi trường. Họ vẫn thường xuyên xả rác bừa bãi, sử dụng túi ni lông, chai nhựa mà không nghĩ đến hậu quả lâu dài.”
• Giải pháp: “Để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của giới trẻ, các trường học cần tổ chức nhiều hơn các hoạt động giáo dục về bảo vệ môi trường, đồng thời nhà nước cũng nên có các biện pháp mạnh mẽ để xử lý tình trạng ô nhiễm.”
5. Bài học nhận thức và hành động
Cuối cùng, phần kết luận cần phải tóm gọn lại vấn đề và nhấn mạnh quan điểm cá nhân của bạn. Đưa ra một lời kêu gọi hành động hoặc một suy nghĩ sâu sắc để kết thúc bài viết.
Ví dụ: “Mỗi người trẻ chúng ta cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình và có hành động thiết thực để bảo vệ môi trường. Nếu tất cả chúng ta cùng chung tay, môi trường sống của chúng ta sẽ được cải thiện, giữ gìn được tài nguyên cho các thế hệ tương lai. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để chúng ta tạo ra một thế giới xanh, sạch và bền vững.”
Như vậy, khi gặp đề văn nghị luận xã hội, không có gì khó khăn nếu bạn có cách suy nghĩ và phân tích vấn đề một cách khoa học và hợp lý. Quan trọng nhất là hiểu rõ vấn đề, có dàn ý cụ thể, đưa ra dẫn chứng thuyết phục và luôn nhớ suy nghĩ sâu sắc, toàn diện. Chỉ khi đó, bạn mới có thể viết được một bài nghị luận xã hội hoàn chỉnh, thuyết phục người đọc. Chúc các bạn thành công và tự tin khi viết bài văn nghị luận xã hội!
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995