Nguyễn Minh Châu, một trong những cây bút tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, không chỉ nổi bật với những tác phẩm giàu tính nhân văn mà còn được biết đến qua những quan niệm sâu sắc về nghề viết văn. Trong một phát biểu, ông từng nói:
“Tôi không thể nào tưởng tượng nổi một nhà văn mà lại không mang nặng trong mình tình yêu cuộc sống và nhất là tình yêu thương con người. Tình yêu này của người nghệ sĩ vừa là một niềm hân hoan say mê, vừa là một nỗi đau đớn, khắc khoải, một mối quan hoài thường trực về số phận, hạnh phúc của những người chung quanh mình.”
Câu nói ấy không chỉ thể hiện triết lý sáng tác của ông mà còn mở ra một cách nhìn đầy sâu sắc về trách nhiệm và vai trò của người nghệ sĩ. Qua đây, ta có thể khám phá được rằng: tình yêu cuộc sống, tình yêu con người chính là cội nguồn và động lực không thể thiếu trong hành trình sáng tạo văn chương. Hãy cùng cô Diệu Thu làm sáng tỏ nhận định này!
Theo Nguyễn Minh Châu, một nhà văn không thể nào sáng tác đúng nghĩa nếu thiếu đi tình yêu cuộc sống và tình yêu thương con người. Điều này không chỉ là điều kiện cần mà còn là yếu tố đủ để văn chương thực sự mang lại giá trị nhân văn. Văn học bắt nguồn từ đời sống, và nếu người nghệ sĩ không yêu mến, không gắn bó, không trăn trở với những gì thuộc về con người và cuộc sống, thì những gì họ viết ra chỉ là những con chữ vô hồn, thiếu sức sống.
Tình yêu cuộc sống không chỉ dừng lại ở sự quan sát hay thấu hiểu, mà còn là sự hòa mình, cảm nhận sâu sắc những thăng trầm, buồn vui, hạnh phúc, đau khổ của đời người. Điều này có thể thấy rõ trong các sáng tác của Nguyễn Minh Châu. Những tác phẩm như “Chiếc thuyền ngoài xa” hay “Bến quê” đều thấm đẫm tình yêu thương con người, qua đó ông khai thác những khía cạnh chân thực nhất, cảm động nhất của cuộc đời.
Ví dụ, trong “Chiếc thuyền ngoài xa”, nhà văn không ngại phơi bày mâu thuẫn, bi kịch trong cuộc sống của người đàn bà hàng chài – một nhân vật vừa nhẫn nhịn vừa yêu thương, vừa bất lực vừa đầy nghị lực. Tình yêu thương con người của Nguyễn Minh Châu khiến ông không chỉ nhìn thấy cái đẹp thoáng qua mà còn đi sâu vào những đau khổ tiềm tàng, những thân phận bất hạnh.
Đặc biệt, nhà văn nhấn mạnh rằng tình yêu của ông không chỉ là một niềm hân hoan say mê, mà còn là một nỗi đau đớn, khắc khoải. Điều này cho thấy, người nghệ sĩ thực sự là những kẻ “đa mang” – mang trong lòng cả hạnh phúc lẫn bi kịch của nhân loại.
Niềm hân hoan say mê đến từ sự khám phá, chiêm ngưỡng cái đẹp của cuộc sống và con người. Một cánh đồng lúa chín, một ánh mắt trẻ thơ, một khoảnh khắc bình yên – tất cả đều có thể khơi nguồn cảm hứng cho người nghệ sĩ. Nhưng cùng với đó, là nỗi đau đớn khắc khoải khi chứng kiến những số phận éo le, những bất công, những mâu thuẫn chưa được giải quyết. Văn chương chân chính không chỉ ngợi ca cái đẹp mà còn là tiếng nói đấu tranh, cảm thông với những thân phận bị lãng quên.
Nguyễn Minh Châu từng gọi nhà văn là “thư ký của thời đại”. Điều này thể hiện trách nhiệm của người cầm bút: phải ghi nhận, phải đối diện với cả những góc tối, những bi kịch của cuộc đời. Chỉ khi nào nhà văn cảm nhận được cái đau của người khác như chính nỗi đau của mình, họ mới có thể tạo nên những tác phẩm chạm đến trái tim độc giả.
Một yếu tố nữa mà Nguyễn Minh Châu đề cập là mối quan hoài thường trực về số phận, hạnh phúc của con người. Đối với nhà văn, con người luôn là trung tâm của mọi sáng tác. Văn chương không thể xa rời hiện thực, và nhiệm vụ của nhà văn là tìm kiếm, trăn trở, đặt câu hỏi về số phận của từng cá nhân trong bức tranh xã hội lớn lao.
Điều này được thể hiện rõ trong các sáng tác của nhiều nhà văn lớn. Victor Hugo với “Những người khốn khổ”, Nam Cao với “Chí Phèo”, hay chính Nguyễn Minh Châu với “Mảnh đất tình yêu” – tất cả đều cho thấy mối quan tâm sâu sắc đến con người. Họ không ngừng tìm hiểu những gì đang chi phối, ảnh hưởng đến cuộc đời và hạnh phúc của con người, từ đó đặt ra những vấn đề đạo đức, triết lý và nhân sinh.
Quan điểm của Nguyễn Minh Châu không chỉ là lời khẳng định vai trò của tình yêu trong sáng tác, mà còn là kim chỉ nam cho mọi người cầm bút. Nếu thiếu tình yêu, văn học sẽ mất đi sức sống và không còn là “vũ khí” để cải tạo, nâng cao con người. Chính tình yêu ấy giúp nhà văn cảm thông sâu sắc với những điều nhỏ bé nhưng có ý nghĩa lớn lao trong cuộc sống, đồng thời thôi thúc họ không ngừng tìm kiếm, khám phá và sáng tạo.
Văn chương không chỉ là sản phẩm của trí tuệ mà còn là kết tinh của cảm xúc. Và chỉ khi người nghệ sĩ dành cho cuộc đời, con người một tình yêu đậm sâu, tác phẩm của họ mới thực sự chạm đến trái tim độc giả, làm đẹp thêm tâm hồn con người.
Như vậy, câu nói của Nguyễn Minh Châu là một tuyên ngôn đầy sâu sắc về nghề viết, nhắc nhở rằng: người cầm bút không chỉ viết bằng ngòi bút mà còn bằng trái tim. Tình yêu cuộc sống và con người chính là nguồn cảm hứng bất tận, là ánh sáng soi đường cho mọi sáng tạo nghệ thuật. Từ đó, văn học không chỉ trở thành nơi phản ánh hiện thực mà còn là không gian nuôi dưỡng tâm hồn, khơi dậy trong mỗi người lòng trắc ẩn và khát vọng hướng đến những điều tốt đẹp hơn.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/