Giữa không gian mênh mông của đêm khuya, khi sương rơi tựa những giọt lệ lặng thầm và ánh trăng trải vàng trên những con đường cô quạnh, lòng người như dễ rung lên những cung bậc cảm xúc tinh tế nhất. Trong khoảnh khắc ấy, thi sĩ Đình Hùng, bằng những vần thơ dịu dàng mà trĩu nặng nỗi niềm, đã viết nên bài thơ “Đường khuya trở bước”. Bài thơ như một tiếng vọng từ sâu thẳm tâm hồn, nơi dừng chân của một người lữ khách không chỉ trên con đường đời mà còn trong hành trình cô đơn của chính trái tim mình. Hãy cùng cô Diệu Thu khám phá bài thơ này.
Ngay từ những câu thơ đầu, người đọc đã bước vào một không gian đầy thi vị:
Tôi đến đêm xưa, Em vắng nhà
Trăng vàng, mây bạc, sầu như hoa
Không gian đêm khuya hiện lên vừa thực vừa ảo. Ánh trăng vàng, mây bạc hòa quyện với nỗi sầu, tạo nên khung cảnh đẹp nhưng buồn, có chút u huyền. Nỗi sầu không mang hình khối cụ thể mà “sầu như hoa”, một phép so sánh gợi hình gợi cảm và rất lãng mạn – đặc trưng của thơ Đình Hùng. Đây không chỉ là nỗi buồn vì người con gái vắng mặt, mà còn là nỗi buồn lắng sâu trong tâm hồn thi nhân trước cái đẹp mong manh và sự trống vắng của cuộc đời.
Tôi từ viễn phố rời chân lại
Chỉ thấy sương nhiều như lệ sa
Hình ảnh người thơ xuất hiện như một kẻ lữ hành vừa trở về từ “viễn phố”, nơi xa xôi, mỏi mệt. Nhưng thay vì gặp người mình mong đợi, chỉ có “sương nhiều như lệ sa”. Sương đêm không chỉ là hiện tượng thiên nhiên, mà còn là hình ảnh ẩn dụ cho nỗi buồn, sự lạnh lẽo và cả nước mắt thầm lặng trong tâm hồn thi sĩ. Dường như bước chân trở về lại dẫn đến một khoảng trống, khiến cảnh vật cũng nhuốm màu u uất.
Ở cũng bâng khuâng, đi chẳng đành
Đêm trời, sao cũ sáng long lanh
Hai câu thơ chất chứa sự giằng xé nội tâm. Tâm trạng lưỡng lự giữa ở và đi phản ánh sự day dứt, luyến tiếc. Dù biết không còn gặp ai, nhưng thi sĩ vẫn chẳng đành rời bước. Bầu trời đêm vẫn “sao cũ sáng long lanh”, ánh sao xưa như những ký ức còn nguyên vẹn trong tâm trí, soi rọi vào những nghĩ suy khắc khoải. Đó là không gian đầy hồi tưởng, nơi kỷ niệm trở thành vệt sáng lặng lẽ kéo dài trong đêm.
Lòng ta ngẫm truyện mười phương vậy:
Người gái khuê phòng kia mắt xanh?
Nỗi buồn riêng dần chuyển thành suy tưởng rộng hơn. Câu thơ như lời tự hỏi đầy hoài nghi và khao khát: “Người gái khuê phòng kia mắt xanh?”, đó là một biểu tượng cho vẻ đẹp tinh khôi, cổ điển và có phần huyền ảo. “Mắt xanh” không chỉ gợi lên nét duyên của người con gái phương Đông trong văn chương xưa, mà còn là hình ảnh lý tưởng, một hoài niệm hoặc giấc mơ xa vời, không dễ nắm bắt. Thi sĩ từ nỗi buồn cụ thể đã vươn đến những suy tưởng triết lý nhẹ nhàng về cuộc sống, tình yêu và khát vọng.
Tôi cũng chưa đi hết dặm đường
Đời dài, mới đến nửa sầu thương
Đây là hai câu thơ mang tính chiêm nghiệm sâu sắc. “Dặm đường” không chỉ là đoạn đường thực tế mà là ẩn dụ cho cuộc đời. Nhà thơ tự nhìn nhận hành trình sống của mình: dài rộng và nhiều nỗi buồn. Chưa đi hết con đường đời, nhưng đã chất chứa “nửa sầu thương” như thể mỗi bước đi là một chặng buồn, và cuộc sống là chuỗi những khắc khoải chưa vơi.
Một đêm trở bước cho lòng nghĩ
Sao biếc rơi tàn mộng phấn hương
Khép lại bài thơ là hình ảnh vừa đẹp vừa buồn. “Sao biếc”, ánh sáng lấp lánh của giấc mơ nay đã “rơi”, kéo theo “mộng phấn hương” cũng tàn lụi. “Phấn hương” gợi đến vẻ đẹp nữ tính, dịu dàng và mơ mộng nhưng tất cả chỉ còn là giấc mộng. Bài thơ kết thúc bằng một dư âm chênh vênh, như thể người đọc vẫn đang đứng giữa đêm sâu, lặng nhìn một ánh sao vừa vụt tắt, mang theo bao điều chưa nói.
“Đường khuya trở bước” là một thi phẩm mang đậm chất tượng trưng, trữ tình và lãng mạn. Với hình ảnh đẹp, ngôn ngữ tinh tế và nỗi buồn thấm đượm, Đình Hùng đã khắc họa thành công tâm trạng cô đơn, khắc khoải của con người giữa cuộc đời dài rộng. Bài thơ không chỉ là câu chuyện riêng của một người thi sĩ, mà còn là tiếng lòng chung của những ai từng bước đi trong đêm khuya, mang theo nỗi nhớ, niềm thương và một chút tiếc nuối không nguôi.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/