ĐÁP ÁN ĐỀ 52:”LỐI MÒN XƯA”
- PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1 (0,5 điểm):
- Nhân vật trữ tình: là người con – người đang nhớ lại và bộc lộ cảm xúc trước hình ảnh người mẹ.
- Đối tượng trữ tình: là người mẹ – người từng chăm sóc, yêu thương và chờ đợi con trong thầm lặng.
Câu 2 (0,5 điểm):
- Thành phần biệt lập: từ “ơi” trong câu “Thầm gọi Mẹ ơi!”
→ Đây là thành phần gọi – đáp, thể hiện cảm xúc thiết tha, nghẹn ngào của người con khi gọi mẹ trong nỗi xót xa, tiếc nuối.
Câu 3 (1,0 điểm):
- Biện pháp tu từ: So sánh – “Cây gạo già nua như dáng mẹ đứng chờ”.
- Tác dụng:
- Hình ảnh so sánh khiến câu thơ trở nên gợi hình, gợi cảm, tạo chiều sâu cảm xúc.
- Cây gạo – biểu tượng thân thuộc của làng quê – giờ đây mang hình bóng người mẹ già yếu, lặng lẽ chờ đợi con trong vô vọng.
- Qua đó, thể hiện tình cảm sâu nặng, sự tri ân của người con dành cho mẹ, và đồng thời khắc họa nỗi buồn day dứt trước sự mất mát không thể vãn hồi.
Câu 4 (1,0 điểm):
Tình cảm của nhân vật trữ tình – người con – được thể hiện qua những dòng thơ cuối là nỗi nhớ thương khôn nguôi, xót xa, ân hận vì đã quá mải mê cuộc sống mà không kịp trở về bên mẹ. Đó cũng là tấm lòng biết ơn sâu sắc, sự thức tỉnh muộn màng khi tất cả đã trở thành kỷ niệm.
Câu 5 (1,0 điểm):
Đọc bài thơ, em nhận ra mình cần có:
- Tình yêu thương và sự trân trọng với cha mẹ khi còn có thể.
- Biết lắng nghe, thấu hiểu và sẻ chia với những lo toan, mong mỏi thầm lặng của cha mẹ.
- Hành động cụ thể như chăm ngoan, học giỏi, sống có trách nhiệm để cha mẹ yên lòng.
- Không để sự vô tâm hay trì hoãn khiến bản thân rơi vào nỗi ân hận muộn màng khi “muốn báo hiếu mà cha mẹ chẳng còn”.
PHẦN II. TỰ LUẬN (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm): Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích 13 dòng thơ cuối bài “Lối mòn xưa”.
Trong mười ba dòng thơ cuối bài thơ Lối mòn xưa, nhân vật trữ tình – người con – trở về quê hương trong nỗi xúc động nghẹn ngào khi mẹ không còn. Không gian “cổng làng xưa lặng lẽ” gợi ra sự vắng lặng, hiu hắt, và cây gạo năm nào nay trở thành biểu tượng cho dáng mẹ già nua, âm thầm đợi chờ. Lời mẹ thuở xưa bỗng vang vọng, đánh thức ký ức và khiến người con bật khóc giữa khung cảnh “mùa cây trút lá” – một hình ảnh tượng trưng cho sự tàn phai, mất mát. Những câu thơ cảm thán và thành phần gọi đáp “Mẹ ơi!” như lột tả nỗi đau dâng trào khi con gọi mà không ai đáp, tìm mà không còn ai đợi. Giọng thơ trầm buồn, sâu lắng, đan xen giữa hình ảnh thực và ẩn dụ nghệ thuật, đã thể hiện nỗi tiếc nuối, day dứt khôn nguôi. Qua đó, nhà thơ không chỉ khắc họa tình mẹ con thiêng liêng mà còn gửi gắm lời nhắc nhở về sự biết ơn, trân trọng với đấng sinh thành khi còn có thể.
Câu 2 (4,0 điểm): Nghị luận xã hội (khoảng 400 chữ)
Đề: Tình yêu thương của cha mẹ có thể là động lực, nhưng cũng có thể là áp lực đối với con cái.
Tình yêu thương của cha mẹ dành cho con cái luôn là điều thiêng liêng và cao cả. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại, đôi khi tình cảm ấy không chỉ là chỗ dựa, động lực giúp con tiến bước mà còn có thể vô tình trở thành áp lực khiến con cảm thấy mệt mỏi, ngột ngạt. Là một người con, em nhận thức sâu sắc hai mặt của vấn đề này.
Yêu thương của cha mẹ thường thể hiện qua sự chăm sóc, hy sinh, định hướng và kỳ vọng. Khi tình yêu ấy được thể hiện đúng cách, nó trở thành động lực to lớn giúp con vững tin vượt qua khó khăn, phấn đấu học tập và trưởng thành. Lời động viên dịu dàng, sự tin tưởng âm thầm hay những cái ôm ấm áp đều có thể tiếp thêm sức mạnh cho con mỗi khi mỏi mệt. Chính vì được yêu thương mà con biết nỗ lực để xứng đáng với sự hi sinh của cha mẹ.
Thế nhưng, cũng có khi tình yêu ấy bị thể hiện sai cách – bằng sự kiểm soát, áp đặt hay kỳ vọng quá mức – lại khiến con cái rơi vào trạng thái căng thẳng, áp lực. Những lời trách mắng vì điểm số, so sánh với người khác, hay kỳ vọng vượt quá năng lực thực tế đôi khi khiến con đánh mất sự tự tin, trở nên thu mình và sống trong lo âu, sợ hãi. Lúc ấy, yêu thương – dù bắt nguồn từ thiện ý – lại vô tình trở thành gánh nặng tâm lý cho con.
Do đó, để tình yêu thương thật sự trở thành động lực, cha mẹ và con cái cần thấu hiểu, lắng nghe và đồng hành cùng nhau. Cha mẹ nên yêu thương trong sự tôn trọng cá tính, lựa chọn và giới hạn của con. Ngược lại, con cái cũng cần học cách chia sẻ cảm xúc, thể hiện mong muốn, để không hiểu lầm hay oán trách tình thương vốn đầy bao dung của cha mẹ.
Tình yêu thương không nên là rào cản, mà phải là bệ phóng. Khi được nuôi dưỡng đúng cách, nó sẽ là nguồn lực mạnh mẽ giúp mỗi người con bay xa, nhưng vẫn biết đường quay về.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/