PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐOẠN THƠ ĂN ĐIỂM

🔹 1. PHƯƠNG PHÁP VIẾT MỞ ĐOẠN (3 phút)
Mở đoạn trực tiếp: Giới thiệu tác giả, tác phẩm + Trích đoạn thơ yêu cầu phân tích (nếu có).

⇒ Vấn đề nghị luận và phạm vi phân tích (thường viết 1 câu).
⇒ Nhận xét: Cách viết này nhanh, đảm bảo đúng, đủ, nhưng không ấn tượng.

Mở đoạn gián tiếp: Dẫn dắt từ đề tài/phong cách sáng tác/nhận định/cảm nhận cá nhân… + Nêu vấn đề và phạm vi phân tích.

📌 Một số cách dẫn dắt nhanh:

Cách 1: Những năm tháng trôi đi và lịch sử không ngừng biến động nhưng tác phẩm … của nhà văn/nhà thơ … mãi là bông hoa không tuổi tựa mùa xuân không ngày tháng sống trọn vẹn nơi trái tim độc giả hôm nay mai sau, đặc biệt ở đó xúc động nhất chính là những câu thơ ở khổ thơ…
Cách 2: Văn học như một thiên thần mang sứ mệnh che chở và bảo vệ con người. Trong tác phẩm … của nhà văn/nhà thơ … đã để ngòi bút của mình thực hiện trọn vẹn sứ mệnh cao cả đó qua hình ảnh thơ vô cùng độc đáo trong khổ thơ…

📖 Ví dụ:
Văn học như một thiên thần mang sứ mệnh che chở và bảo vệ con người. Trong tác phẩm “Bài thơ yêu đời” của nhà thơ Nguyễn Hữu Bào đã để ngòi bút của mình thực hiện trọn vẹn sứ mệnh cao cả đó qua những hình ảnh thơ vô cùng độc đáo.

🔹 2. PHƯƠNG PHÁP VIẾT THÂN ĐOẠN (30–35 phút)
Yêu cầu: Thân đoạn gồm nhiều câu văn, mỗi câu làm rõ một nội dung nhất định.

Thân đoạn phải có hệ thống luận điểm rõ ràng, đầy đủ 2 luận điểm chính:
- Luận điểm 1: Phân tích (bám sát bố cục, mỗi nội dung được chia trong bố cục ta căn cứ làm luận cứ).
- Luận điểm 2: Đánh giá (1 đoạn văn).
Luận điểm quan trọng nhất là luận điểm phân tích.

Cách viết:

Phương pháp viết Luận điểm 1: Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật

Nội dung: Phân tích nội dung chính, phân tích từng hình ảnh, chi tiết (theo thứ tự để không bỏ sót ý).
Nghệ thuật: Xác định biện pháp nghệ thuật, thể thơ, giọng điệu… và tác dụng.

📌 Công thức viết: Dẫn + Trích thơ + Nội dung + Nghệ thuật

📖 Ví dụ khi viết đoạn văn phân tích hai khổ thơ trong bài “Bài ca yêu đời” của Nguyễn Hữu Bào:

“Đêm qua mưa thật là to
Trăng sao ướt hết tối mò buồn ghê
Sáng nay trời vội trở về
Chiếu muôn tia nắng trên đê trong làng

Bầy chim mừng rỡ hót vang
Vườn hoa trước ngõ bướm vàng nhởn nhơ.”

⇒ Nội dung: Miêu tả khung cảnh thiên nhiên sau đêm mưa, thiên nhiên bừng sáng và đầy sức sống. Gửi gắm triết lí: đời người cũng vậy, sau khổ đau là hạnh phúc.
⇒ Nghệ thuật: Nhân hoá, ẩn dụ, liệt kê, thể thơ lục bát.

✒️ Đoạn viết cảm xúc bay bổng:
Cánh cửa thi ca khẽ mở ra là khi ta bước vào thế giới bao la, say đắm vô cùng. “Đêm qua mưa thật là to” – tiếng mưa vang lên ào ào, dữ dội, gõ nhịp vào màn đêm tối mò, đến mức “trăng sao ướt hết” chẳng còn chút ánh sáng le lói. Nhịp thơ lục bát uyển chuyển kết hợp nhân hoá khiến cảnh mưa thêm phần u sầu, buồn bã. Để rồi, khi “sáng nay trời vội trở về”, bức tranh như khoác tấm áo mới rực rỡ: “muôn tia nắng” chan hoà, “bầy chim” rộn ràng hót ca, “bướm vàng nhởn nhơ” bay lượn. Từ bóng tối u buồn đến rạng ngời sức sống, đoạn thơ như một lời gửi gắm: đời người rồi cũng như thiên nhiên, sau mưa giông là nắng ấm, sau gian khó là niềm vui.

🔹 3. PHƯƠNG PHÁP VIẾT LUẬN ĐIỂM ĐÁNH GIÁ

Nội dung: Khẳng định nội dung chính mà đề yêu cầu.
Nghệ thuật: Nêu lại đặc sắc nghệ thuật tiêu biểu.
Đánh giá: Mở rộng ý nghĩa, khẳng định giá trị tư tưởng – thẩm mĩ.

📖 Ví dụ:
Đoạn thơ với chút tâm tình và niềm vui nơi bức tranh thiên nhiên được tác giả khắc hoạ với những nét bút tinh tế, kết hợp biện pháp nhân hoá, liệt kê, nhịp điệu mượt mà… đã mở ra cánh cửa thiên nhiên rạng rỡ như chính lòng người đang hân hoan, mê say.

🔹 4. PHƯƠNG PHÁP VIẾT KẾT ĐOẠN (3 phút)
Yêu cầu: Tổng kết vấn đề nghị luận + Liên hệ, mở rộng.

📌 Một số cách viết:

Cách 1: Đọc những trang thơ ấy, ta càng thêm trân trọng tình cảm, tài năng của một cây bút xuất sắc viết về …, góp phần làm nên diện mạo độc đáo của văn học Việt Nam.
Cách 2: Mỗi áng thơ là một dòng thác chảy len lỏi vào tim ta, gieo mầm giá trị nhân văn cao đẹp. Nếu đúng như thế, tác phẩm … của nhà thơ … sẽ mãi là suối nguồn thiêng liêng, sống cùng dòng chảy văn học Việt Nam muôn đời.

📌 Một số câu nối độc đáo:

Cách 1: Cứ thế con chữ dẫn hiện lên theo gánh suy tư của tác giả về…
Cách 2: Gieo từng bước chân vào trang viết của mỗi thi nhân, ta lại thấy thấm đượm một câu chuyện gần gũi mà sâu sắc…
Cách 3: Trang nghệ thuật kia lại tiếp tục được nối dài khi nhà văn khắc hoạ về…
Cách 4: Nối tiếp dòng cảm xúc ấy ta thấy rằng…