Trí tưởng tượng vốn dĩ là một ngọn lửa thiêng, thắp sáng thế giới bên trong con người, dẫn lối cho những sáng tạo rực rỡ nhất. Nhưng liệu nó có thể tự cháy mãi không cần điểm tựa? Paustovsky từng nói: “Mặt trời chói lọi của trí tưởng tượng chỉ có thể cháy sáng khi được cọ xát với mặt đất. Nó không thể cháy trong khoảng trống rỗng. Trong khoảng trống rỗng nó sẽ tắt.” Một câu nói đầy hình tượng, vừa khẳng định sức mạnh phi thường của trí tưởng tượng, vừa cảnh báo về giới hạn mong manh của nó khi không có sự tiếp xúc với đời sống thực. Trí tưởng tượng không phải một hành tinh lơ lửng trong không trung mà phải là một dòng nham thạch bùng nổ khi chạm vào đất mẹ. Nó cần một môi trường, một bệ phóng, một hiện thực để bám rễ và từ đó sinh sôi, lan tỏa. Hãy cùng cô Diệu Thu làm sáng tỏ điều này.
Có những kẻ mơ mộng đến mức bị cuốn vào một thế giới hoàn toàn biệt lập, nơi mọi thứ đều huyễn hoặc, xa rời cuộc sống. Nhưng một trí tưởng tượng thuần túy không có điểm tựa thì giống như một con diều không dây, bay chấp chới rồi cuối cùng cũng rơi xuống. Những đại thi hào, những thiên tài sáng tạo không bao giờ xây dựng tác phẩm của mình trong một thế giới viển vông. Khi Shakespeare viết “Hamlet”, ông đã không ngồi trong tháp ngà suy tưởng mà lắng nghe, thấu hiểu nỗi dằn vặt, bi kịch của kiếp người. Khi Tolstoy viết “Chiến tranh và hòa bình”, đó không chỉ là câu chuyện hư cấu mà còn là bản hùng ca tái hiện cả một thời đại lịch sử đầy biến động. Ngay cả những tác phẩm tưởng chừng thuần túy bay bổng như “Hoàng tử bé” của Saint-Exupéry cũng xuất phát từ những trăn trở thực tế về bản chất con người, về tình yêu, về nỗi cô đơn và cách con người đối xử với nhau trong thế giới này.
Nếu một họa sĩ muốn vẽ lên một bầu trời kỳ diệu, anh ta cũng phải đứng trên mặt đất để ngước nhìn. Nếu một nhà văn muốn kể một câu chuyện huyền hoặc, anh ta cũng phải thấm nhuần những khổ đau và hạnh phúc thực sự của con người. Trí tưởng tượng không phải là một cơn bốc đồng, một sự phóng túng vô căn cứ, mà là kết quả của sự chắt lọc hiện thực, một sự “cọ xát” để bùng cháy lên ánh lửa của sáng tạo.
Nhưng tại sao trong khoảng trống rỗng, trí tưởng tượng lại tắt? Vì không có gì thúc đẩy, không có gì thử thách nó, không có gì làm nó trở nên sắc bén và mạnh mẽ hơn. Một ngọn lửa cần oxy để duy trì sự sống, và trí tưởng tượng cần hiện thực để tiếp tục bùng cháy. Nếu một người chỉ ru ngủ mình trong những ảo vọng đẹp đẽ mà không thử bước ra thế giới, không dấn thân, không trải nghiệm, thì trí tưởng tượng của họ rồi cũng sẽ hao mòn và biến mất.
Lịch sử đã chứng minh điều này qua từng cuộc đời của những con người vĩ đại. Leonardo da Vinci không chỉ ngồi trong xưởng vẽ mà ông đi, ông quan sát, ông mổ xẻ, ông nghiên cứu tỉ mỉ từng đường nét cơ thể con người, từng cánh chim, từng dòng nước chảy để đưa vào tranh của mình sự sống động đến phi thường. Nam Cao, một nhà văn của hiện thực, không hề thiếu trí tưởng tượng, nhưng trí tưởng tượng ấy đã được tôi luyện qua những tháng ngày hòa mình vào cuộc sống của những kẻ cùng khổ, những trí thức nghèo, những số phận bị cuộc đời vùi dập. Nếu không có những “cọ xát” ấy, liệu “Chí Phèo” có thể có được sự sắc bén đến nhức nhối như vậy không? Nếu không bước chân ra ngoài để cảm nhận thực tế, liệu “Đời thừa” có thể thấm thía đến mức ám ảnh như thế không?
Mặt trời không thể cháy sáng nếu bị bao quanh bởi khoảng chân không. Nó cần nguyên liệu để đốt cháy, cần khí quyển để ánh sáng lan tỏa. Trí tưởng tượng cũng vậy. Những ai muốn sáng tạo nhưng chỉ ngồi trong phòng mà không tiếp xúc với thế giới sẽ nhanh chóng nhận ra rằng những gì họ nghĩ ra đều hời hợt, nhạt nhòa, thiếu sức sống. Chỉ khi va chạm với đời, khi đặt chân lên mặt đất, khi cảm nhận được sự nóng lạnh của từng nỗi đau, từng niềm vui thực sự, trí tưởng tượng mới có thể bùng lên thành một ngọn lửa sáng rực.
Lời nhắc nhở của Paustovsky không chỉ dành cho nghệ sĩ, nhà văn hay nhà khoa học, mà còn dành cho tất cả những ai muốn theo đuổi ước mơ. Đừng sợ phải lăn xả vào cuộc đời, đừng e ngại những vấp ngã hay những lần bị thực tế làm tổn thương. Vì chính những va chạm đó sẽ là chất liệu quý giá nhất để trí tưởng tượng của bạn không chỉ sáng rực, mà còn bền bỉ và có sức lan tỏa lâu dài.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/