Cuộc sống luôn là sự giao thoa giữa các ý tưởng và quan điểm khác biệt. Trước cùng một vấn đề, có người nhìn từ khía cạnh này, người lại tiếp cận từ hướng khác. Sự khác biệt đó tạo nên những cuộc tranh luận — nơi lý trí và cảm xúc cùng hòa quyện, lý lẽ sắc bén được sử dụng để thuyết phục người nghe. Trong chương trình Ngữ văn lớp 12, tranh luận về những vấn đề có ý kiến trái ngược nhau không chỉ giúp các em phát triển tư duy phản biện mà còn là cơ hội để thể hiện quan điểm cá nhân một cách logic và thuyết phục. Hãy cùng cô Diệu Thu đi vào bài viết này!
Tranh luận là quá trình đối thoại để làm sáng tỏ hoặc bảo vệ một ý kiến thông qua lý lẽ và dẫn chứng. Tuy nhiên, tranh luận không đồng nghĩa với tranh cãi hay xúc phạm người đối diện. Muốn tranh luận hiệu quả, các em cần hiểu rõ cấu trúc và cách thức triển khai từng bước.
Trước hết, cần xác định vấn đề tranh luận. Đó là một ý kiến, quan điểm hoặc hiện tượng gây ra nhiều luồng suy nghĩ khác nhau. Chẳng hạn, trong chủ đề: “Điểm số có phải là thước đo duy nhất để đánh giá năng lực học sinh?”, một nhóm cho rằng điểm số rất quan trọng vì chúng phản ánh kết quả học tập và sự nỗ lực của mỗi cá nhân. Ngược lại, nhóm khác cho rằng nhiều yếu tố như kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo hay khả năng giải quyết tình huống thực tế mới là thước đo toàn diện cho năng lực con người.
Khi đã xác định rõ vấn đề, bước tiếp theo là xây dựng lập luận và dẫn chứng để bảo vệ quan điểm. Nếu các em chọn quan điểm rằng “điểm số không phải thước đo duy nhất”, hãy trình bày những luận điểm như:
- Điểm số chỉ đánh giá khả năng ghi nhớ kiến thức nhưng không phản ánh được phẩm chất như kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm hay sáng tạo.
- Nhiều người thành công không đạt thành tích học tập cao, nhưng họ có những kỹ năng mềm xuất sắc giúp họ thành công trong công việc.
- Một số hệ thống giáo dục tiên tiến như Phần Lan hay Singapore đã chuyển hướng từ việc chú trọng điểm số sang phát triển toàn diện năng lực học sinh.
Dẫn chứng thực tế từ các nhân vật như Bill Gates hay Steve Jobs — những người không hoàn thành chương trình đại học nhưng vẫn đạt được thành công lớn lao — sẽ làm luận điểm của các em thêm thuyết phục. Từ đó, bài tranh luận không chỉ có lập luận chắc chắn mà còn sinh động và giàu tính thuyết phục.
Để tranh luận hiệu quả, các em cũng cần dự đoán các lập luận của phe đối diện và sẵn sàng phản biện. Nếu đối phương cho rằng điểm số là thước đo chính xác vì nó công bằng và dễ đánh giá, các em có thể phản bác rằng các bài kiểm tra tiêu chuẩn thường không đo lường được hết tư duy phản biện hay kỹ năng giải quyết vấn đề. Đồng thời, đừng quên giữ thái độ tôn trọng đối phương, thể hiện tinh thần học hỏi chứ không chỉ tìm cách bác bỏ.
Cuối cùng, kết thúc bài tranh luận bằng cách khẳng định lại lập trường của mình và nhấn mạnh tính hợp lý của các lý lẽ đã trình bày. Lời kết cần ngắn gọn, sắc sảo nhưng đủ sức thuyết phục để người nghe hiểu được thông điệp mà các em muốn gửi gắm.
Tranh luận không chỉ là kỹ năng quan trọng trong học tập mà còn cần thiết trong cuộc sống. Biết cách tranh luận giúp các em trở thành người biết lắng nghe và thuyết phục người khác bằng lý trí. Qua đó, các em không chỉ thể hiện bản lĩnh cá nhân mà còn làm phong phú tư duy bằng việc tiếp thu những quan điểm đa chiều. Rèn luyện khả năng này chính là chìa khóa để thành công trong mọi lĩnh vực.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/