Lỗ Tấn là một trong những nhà văn vĩ đại nhất của Trung Quốc, người tiên phong trong việc dùng văn chương để thức tỉnh tinh thần dân tộc. Ông viết về những nỗi đau, sự lạc hậu của nhân dân Trung Quốc đầu thế kỷ XX với mong muốn khơi dậy ý thức tự cường, tìm kiếm con đường cứu nước. Trong số các tác phẩm nổi tiếng của ông, “Thuốc” là một truyện ngắn đặc sắc mang tính hiện thực sâu sắc, phản ánh sự u mê của quần chúng và bi kịch của những người cách mạng tiên phong. Hãy cùng cô Diệu Thu tìm hiểu tác phẩm này.
Truyện kể về vợ chồng lão Hoa – những người nghèo khổ nhưng đầy tin tưởng vào phương thuốc kỳ lạ có thể chữa khỏi bệnh lao cho con trai mình. Vào một buổi sáng sớm, lão Hoa cầm theo số tiền chắt chiu được đi mua một chiếc bánh bao tẩm máu tử tù. Dân gian truyền rằng ai mắc bệnh lao ăn được thứ này thì sẽ khỏi bệnh. Người bị hành hình hôm đó là Hạ Du, một chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi, bị chính quyền phong kiến bắt giữ vì tư tưởng cải cách. Người dân trong làng không ai tỏ lòng thương cảm với anh, thậm chí còn coi anh là kẻ điên, phản nghịch. Đám đông háo hức kéo đến pháp trường để chứng kiến cảnh hành hình như một trò tiêu khiển, và trong số đó có lão Hoa – người không đến vì tò mò, mà đến để mong có được một phương thuốc thần kỳ cho con trai mình.
Chi tiết chiếc bánh bao tẩm máu tử tù là hình ảnh mang tính biểu tượng cao. Nó thể hiện sự mê tín, u mê của dân chúng, những con người tin vào những điều hoang đường để tìm kiếm một tia hy vọng dù là mong manh. Thế nhưng, sau khi ăn chiếc bánh bao ấy, con trai lão Hoa vẫn không thể qua khỏi. Cậu bé chết, mang theo cả sự kỳ vọng vô nghĩa của cha mẹ mình. Đây chính là bi kịch thứ nhất của tác phẩm – bi kịch của những con người bị trói buộc trong sự ngu muội, không có lối thoát, không biết đâu là con đường đúng đắn để cứu lấy bản thân và gia đình.
Bên cạnh đó, tác phẩm còn khắc họa bi kịch thứ hai – cái chết của Hạ Du. Là một người làm cách mạng, Hạ Du mang trong mình tư tưởng tiến bộ, muốn thức tỉnh dân chúng để cùng đứng lên đấu tranh, thay đổi xã hội. Thế nhưng, không chỉ bị chính quyền đàn áp, anh còn bị chính những người dân – những người mà anh muốn cứu giúp – quay lưng. Họ không hiểu anh, coi anh như kẻ phản nghịch, một kẻ điên rồ mơ mộng viển vông. Thậm chí, người tố giác anh lại chính là một người thân trong gia đình. Cái chết của anh diễn ra trong sự thờ ơ của đám đông, họ kéo đến pháp trường chỉ để xem như một thú vui, không ai quan tâm đến lý tưởng mà anh theo đuổi. Đó là bi kịch của những người tiên phong làm cách mạng – họ đơn độc, bị chính đồng bào mình khước từ và lãng quên.
Chi tiết cuối truyện, khi hai người mẹ – mẹ Hạ Du và mẹ cậu bé nhà lão Hoa – gặp nhau trong nghĩa địa, đã tạo nên một hình ảnh đầy ám ảnh và xúc động. Mộ của con trai lão Hoa ở bên cạnh mộ Hạ Du, như một sự trớ trêu của số phận. Người mẹ Hạ Du đau đớn vì con mình chết oan, trong khi người mẹ lão Hoa đau đớn vì con mình chết vì sự ngu muội. Họ không biết ai đúng ai sai, chỉ biết rằng con mình đều đã không còn. Nhưng chi tiết quan trọng nhất chính là vòng hoa trắng bí ẩn trên mộ Hạ Du. Đó có thể là của một người nào đó đã thức tỉnh, một người thầm biết ơn anh, hoặc là biểu tượng cho một hy vọng le lói rằng sẽ có người hiểu được sự hi sinh của anh, để rồi tiếp tục con đường còn dang dở.
Lỗ Tấn đã sử dụng những hình ảnh mang tính biểu tượng sâu sắc để truyền tải thông điệp của mình. Chiếc bánh bao tẩm máu tượng trưng cho sự ngu muội của quần chúng. Con đường mòn trong nghĩa địa thể hiện vòng lặp của tư duy cũ, chưa có sự đổi thay. Hình ảnh vòng hoa là niềm tin vào một tương lai dù mờ mịt nhưng vẫn có thể thay đổi. Giọng văn của Lỗ Tấn trong truyện vừa lạnh lùng, khách quan, vừa mang một nỗi xót xa sâu sắc. Ông không chỉ phê phán sự mê muội của nhân dân mà còn thể hiện nỗi đau về sự cô độc của những người dám đấu tranh để thay đổi xã hội.
Tác phẩm “Thuốc” mang giá trị hiện thực sâu sắc, phản ánh một giai đoạn lịch sử Trung Quốc chìm trong bóng tối của chế độ phong kiến suy tàn. Nó đặt ra câu hỏi nhức nhối: Khi dân chúng còn u mê, liệu cách mạng có thể thành công? Sự hi sinh của những người tiên phong có thật sự mang lại sự đổi thay? Lỗ Tấn không đưa ra câu trả lời trực tiếp, nhưng ông gợi mở một niềm hy vọng rằng dù con đường cách mạng đầy chông gai, vẫn có người sẽ tiếp bước, và ánh sáng rồi sẽ đến sau màn đêm. Tác phẩm không chỉ có ý nghĩa với Trung Quốc đầu thế kỷ XX mà còn là bài học sâu sắc cho mọi dân tộc trên con đường tìm kiếm ánh sáng của tri thức và tự do.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/