Bài thơ “Mùa xuân chín” của Hàn Mặc Tử không chỉ là những lời ca ngợi cảnh sắc thiên nhiên, mà còn là những rung cảm sâu thẳm của tâm hồn thi sĩ. Bài thơ chứa đựng một vẻ đẹp đầy xao xuyến và hoài niệm, phản chiếu cảm giác của một người đang đứng giữa ranh giới của sự sống và cái chết. Mùa xuân trong thơ ông không chỉ là mùa của đất trời rực rỡ, mà còn là mùa của những khát vọng chưa trọn vẹn, của những tình cảm đong đầy nhưng cũng đầy xót xa. Mỗi câu chữ, mỗi hình ảnh trong bài thơ đều như một nhịp thở, một hơi thở xuân đang tràn đầy sức sống nhưng lại mang trong mình nỗi buồn mênh mang của sự chia ly. Hãy cùng cô Diệu Thu đi vào bài viết này.
Bài thơ “Mùa xuân chín” của Hàn Mặc Tử mở ra trong một không gian đầy màu sắc và hương vị của mùa xuân, một mùa của sự sống căng tràn và dạt dào. Đó là mùa xuân của đất trời, nơi thiên nhiên giao hòa, nhưng cũng là mùa xuân của con người, của những tâm hồn đang thổn thức trước nhịp điệu của thời gian.
Câu thơ đầu tiên của bài thơ đã khắc họa một không gian đượm sắc màu huyền bí và mơ màng:
“Trong làn nắng ửng: khói mơ tan,
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng.”
Ở đây, hình ảnh “nắng ửng” không chỉ đơn thuần là ánh sáng, mà còn là sự báo hiệu của một buổi sớm mai đầy hy vọng, đầy sự sống. Nắng không gay gắt mà dịu dàng, lấp lánh, như vẽ lên bức tranh mùa xuân ấm áp và thanh bình. “Khói mơ tan” chính là dấu hiệu của một giấc mơ tan biến trong thực tại, gợi cho người đọc một cảm giác mơ màng, như những suy nghĩ chợt lóe lên rồi vụt tắt. Bức tranh mùa xuân này được điểm tô bằng những mái nhà tranh nhỏ xinh, “lấm tấm vàng” dưới ánh sáng dịu dàng của mặt trời. Hình ảnh ấy thật bình dị, gần gũi nhưng lại gợi lên một cảm giác thân thương vô cùng.
Tiếp theo là sự chuyển động của mùa xuân, khi những làn gió nhẹ nhàng “trêu” tà áo biếc, khi những giàn thiên lý đơm hoa, khoe sắc:
“Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lý. Bóng xuân sang.”
Không gian thiên nhiên như trở nên sống động hơn bao giờ hết, khi từng chiếc lá, cành cây, và cả tà áo biếc của những cô gái thôn quê cũng hòa vào nhịp điệu của gió xuân. Câu thơ này vừa vẽ lên cảnh vật tràn đầy sức sống, lại vừa gợi cảm giác về một sự đùa vui, khúc khích của mùa xuân, khi mọi thứ đều như muốn bừng tỉnh sau giấc ngủ dài của mùa đông. Đặc biệt, “Bóng xuân sang” là hình ảnh tinh tế, vừa mang đến cảm giác ngập tràn ánh sáng, vừa là dấu hiệu của một mùa xuân đang đến, đang tràn đầy sức sống nhưng cũng vô cùng mong manh.
Mùa xuân không chỉ hiện diện qua những cảnh sắc thiên nhiên, mà còn là hình ảnh của những con người trong cuộc sống hàng ngày. Những thôn nữ đang hát trên đồi, với những giọng ca trong trẻo, làm không gian thêm phần nhộn nhịp, vui tươi:
*”Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời,
Bao cô thôn nữ hát trên đồi;
- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi…”*
Mùa xuân tràn đầy sức sống, nhưng giữa khung cảnh ấy lại có một nỗi buồn lấp lánh. Hình ảnh “ngày mai trong đám xuân xanh ấy” với “kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi” như một nhắc nhở rằng, mùa xuân nào rồi cũng sẽ qua, rồi cũng sẽ có những chia ly. Giữa tiếng hát trong trẻo của thôn nữ, nỗi buồn về thời gian trôi qua, về sự mất mát và chia xa hiện lên rõ ràng. Hình ảnh của một “kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi” khiến ta cảm nhận được sự vỡ vụn của những ước mơ, những khát khao chưa vẹn tròn của tuổi trẻ.
Lời ca ấy tiếp tục vang vọng giữa núi đồi, hòa quyện vào không gian của đất trời. Nhưng không phải chỉ có cảnh vật, thiên nhiên, mà âm thanh ấy còn là lời thầm thì của những tâm hồn đang lặng lẽ đối diện với sự sống và cái chết, đối diện với sự trôi qua của thời gian:
“Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi,
Hổn hển như lời của nước mây,
Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,
Nghe ra ý vị và thơ ngây…”
Đây là những câu thơ thể hiện sự hoài niệm, như một khúc ca về những giấc mơ chưa thành, về những điều thầm kín mà chỉ có thể gửi gắm trong tiếng ca vắt vẻo, mơ màng. Cảm giác “hổn hển” như là sự kìm nén, như một nỗi lòng đang vội vã thổ lộ nhưng lại không thể cất thành lời. Thế giới trong thơ Hàn Mặc Tử luôn có một sự giao thoa kỳ lạ giữa hiện thực và mộng tưởng, giữa cái hữu hình và vô hình, giữa tiếng ca và tâm tư thầm kín của những người yêu nhau, yêu cuộc sống nhưng lại không thể giữ lại được những khoảnh khắc đẹp đẽ ấy.
Cuối cùng, bài thơ kết lại trong nỗi nhớ quê nhà, trong hình ảnh của người khách xa, với tâm hồn bâng khuâng, hoài niệm:
*”Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng:
- ‘Chị ấy, năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?'”*
Hình ảnh người khách xa trong mùa xuân chín không chỉ là hình ảnh của một người trở về thăm quê, mà còn là hình ảnh của những ký ức không thể quên, của những gì đã qua nhưng vẫn đọng lại trong lòng. Câu hỏi giản dị về người chị thôn nữ gánh thóc dọc bờ sông gợi lên sự nhớ nhung, sự quay quắt của những kỷ niệm. Cái “nắng chang chang” của mùa hè có lẽ cũng chính là ánh sáng của sự chói chang mà thi sĩ đã nhìn thấy trong suốt cuộc đời mình, với những ước mơ, những khát vọng và những giấc mơ chưa kịp thành hiện thực.
“Mùa xuân chín” là một bài thơ đầy chất trữ tình, đượm buồn nhưng cũng tràn đầy sức sống. Qua bài thơ này, Hàn Mặc Tử không chỉ miêu tả mùa xuân của đất trời, mà còn khắc họa mùa xuân của tâm hồn con người. Xuân, đẹp đấy, nhưng cũng đầy những xót xa, những hoài niệm không nguôi. Tình yêu và sự chia ly luôn song hành với nhau, và trong cái đẹp của mùa xuân ấy, nỗi buồn không bao giờ vắng mặt. Chính sự kết hợp hoàn hảo giữa tình cảm và cảnh sắc đã tạo nên một tác phẩm thơ bất hủ, mang lại cho người đọc một cảm giác vừa xao xuyến, vừa đầy day dứt, như một bản nhạc mãi vang vọng trong lòng người.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/