Văn học từ lâu đã được xem như tấm gương phản chiếu hiện thực đời sống và là nơi gửi gắm những khát vọng cao đẹp của con người. Trong dòng chảy của lịch sử, các tác phẩm lớn luôn hướng đến việc khám phá, nâng niu và bảo vệ những giá trị nhân văn cao cả. Chính vì vậy, câu nói của nhà văn Sê-khốp: “Một nghệ sĩ chân chính phải là một nhà văn nhân đạo từ trong cốt tủy” không chỉ đúng với thời đại của ông mà còn là chân lý bất diệt cho mọi thế hệ cầm bút. Hãy cùng cô Diệu Thu làm sáng tỏ nhận định này!
Nhân đạo chính là sợi dây liên kết tâm hồn con người với văn học. Một nhà văn chân chính không chỉ đơn thuần ghi lại hiện thực, mà phải biết thấu hiểu, đồng cảm và trân trọng những giá trị con người, dù nhỏ bé hay bình dị nhất. Văn học nhân đạo không chỉ để phản ánh mà còn để nâng đỡ, làm đẹp cho đời sống. Một tác phẩm mang tinh thần nhân đạo là tác phẩm có khả năng lay động trái tim người đọc, khơi gợi ở họ lòng yêu thương, sự trân trọng cuộc sống và niềm tin vào những điều tốt đẹp.
Điều này được minh chứng rõ ràng qua những tác phẩm bất hủ của Sê-khốp. Ông không viết về những anh hùng vĩ đại hay những sự kiện phi thường, mà tập trung vào những con người nhỏ bé với những khát vọng giản dị, đời thường. Trong những câu chuyện như “Người trong bao”, “Cánh đồng cỏ”, hay “Con kẻ trộm”, Sê-khốp đã khắc họa sâu sắc những tâm hồn chịu nhiều đau khổ nhưng vẫn không ngừng hy vọng vào một ngày mai tốt đẹp hơn. Tinh thần nhân đạo ấy len lỏi qua từng chi tiết nhỏ nhất, không phải qua những lời kêu gọi lớn lao mà bằng sự thấu hiểu và yêu thương chân thành.
Một nghệ sĩ nhân đạo phải là người cảm nhận được những nỗi đau ẩn giấu sau lớp vỏ bình thường của cuộc sống. Nhà văn Victor Hugo, với tiểu thuyết “Những người khốn khổ”, không chỉ kể câu chuyện về những con người bị xã hội ruồng bỏ như Jean Valjean, Fantine hay Gavroche, mà còn làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của họ. Tinh thần nhân đạo trong ngòi bút của Hugo không dừng lại ở sự thương xót mà vươn xa hơn – đó là niềm tin mãnh liệt vào khả năng cải hóa của con người, rằng tình yêu và lòng bao dung có thể chiến thắng mọi bất công và đau khổ.
Câu nói của Sê-khốp cũng nhấn mạnh rằng tinh thần nhân đạo không phải là điều gì đó nằm ở bề ngoài hay lời tuyên bố suông, mà phải xuất phát từ chính bản chất, từ “cốt tủy” của người nghệ sĩ. Để làm được điều đó, nhà văn cần có một trái tim nhạy cảm và một tầm nhìn sâu rộng. Tinh thần nhân đạo không chỉ là sự thương cảm, mà còn là khả năng nhận ra vẻ đẹp tiềm ẩn trong con người và cuộc sống, ngay cả khi nó bị bao phủ bởi lớp bụi của khổ đau và thất vọng.
Ở Việt Nam, nhà văn Nam Cao chính là một minh chứng cho tinh thần nhân đạo từ trong cốt tủy. Trong “Chí Phèo”, Nam Cao đã tái hiện bi kịch của người nông dân bị tha hóa bởi hoàn cảnh xã hội bất công. Nhân vật Chí Phèo, từ một con người lương thiện, đã bị đẩy vào con đường tội lỗi, trở thành “quỷ dữ” trong mắt dân làng. Nhưng sâu thẳm bên trong con người ấy vẫn còn một khát khao làm người lương thiện, vẫn còn một ánh sáng của tình yêu và hy vọng. Đó chính là tinh thần nhân đạo cao đẹp của Nam Cao – không chỉ là sự đồng cảm với nỗi đau, mà còn là niềm tin vào khả năng thay đổi và tái sinh của con người.
Như vậy, câu nói của Sê-khốp không chỉ là lời khẳng định về sứ mệnh của nghệ thuật mà còn là lời nhắc nhở cho mỗi nhà văn về trách nhiệm đối với xã hội. Một nghệ sĩ chân chính là người mang trong mình trái tim nhân đạo, biết yêu thương và trân trọng con người. Chỉ khi tác phẩm xuất phát từ tình yêu con người, nó mới có thể trường tồn và lay động trái tim của bao thế hệ độc giả. Tinh thần nhân đạo, vì thế, chính là nhựa sống của văn học, là ánh sáng soi rọi con đường mà mỗi người nghệ sĩ phải đi.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/