💡LUYỆN KĨ NĂNG LÀM ĐỌC HIỂU VỚI NGỮ LIỆU TRUYỆN💡
Trong các đề thi Ngữ văn, phần đọc hiểu với ngữ liệu truyện luôn là một “cửa ải” quan trọng. Nhiều em thường lo lắng vì đoạn trích truyện có nhiều chi tiết, nhân vật và tình huống khó nắm bắt. Tuy nhiên, nếu nắm được cách tiếp cận khoa học và có phương pháp trả lời hợp lý, các em hoàn toàn có thể làm tốt phần này để ghi điểm trọn vẹn. Bài viết dưới đây cô Diệu Thu sẽ chia sẻ cho các em một số kinh nghiệm làm bài đọc hiểu với ngữ liệu truyện vừa đơn giản, vừa hiệu quả, giúp các em tự tin hơn khi bước vào phòng thi.
💡1. Nắm rõ đặc trưng ngữ liệu truyện
Khi đề đọc hiểu đưa ra một đoạn trích từ truyện (truyện ngắn, tiểu thuyết, truyện dân gian…), các em cần nhận diện:
– Cốt truyện: diễn biến sự việc, tình huống chính.
– Nhân vật: lời thoại, hành động, tâm trạng.
– Người kể chuyện: ngôi thứ mấy, điểm nhìn nghệ thuật.
– Chi tiết nghệ thuật: hình ảnh, câu chữ tiêu biểu, mang tính biểu tượng.
Việc nhận diện này giúp các em hiểu bối cảnh và dễ trả lời các dạng câu hỏi.
💡2. Các dạng câu hỏi thường gặp và cách làm
- Câu hỏi nhận biết – thông tin cơ bản
Ví dụ: “Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy?” hoặc “Nhân vật chính trong đoạn trích là ai?”.
👉 Kinh nghiệm: Các em đọc kỹ đoạn trích, chú ý đại từ xưng hô, lời dẫn chuyện. Trả lời ngắn gọn, chính xác.
- Câu hỏi thông hiểu – giải thích, tóm tắt
Ví dụ: “Nhân vật đang ở trong tình huống gì?”, “Qua chi tiết …, em hiểu gì về tâm trạng nhân vật?”.
👉 Kinh nghiệm: Dựa trực tiếp vào văn bản, dùng từ khóa của đề và của đoạn trích để lý giải, tránh suy diễn xa.
- Câu hỏi phân tích – đánh giá, tác dụng
Ví dụ: “Chi tiết … có ý nghĩa gì trong việc thể hiện nhân vật?”, “Tác dụng nghệ thuật của ngôi kể trong đoạn trích?”.
👉 Kinh nghiệm: Phân tích theo hướng nội dung (góp phần bộc lộ tư tưởng, tâm trạng, phẩm chất nhân vật) và nghệ thuật (tạo sự khách quan/chủ quan, tăng sức gợi hình, gợi cảm).
- Câu hỏi liên hệ – mở rộng
Ví dụ: “Từ chi tiết nhân vật …, em có suy nghĩ gì về giá trị của sự sẻ chia trong cuộc sống?”.
👉 Kinh nghiệm: Các em trả lời ngắn gọn, rõ ràng, đưa quan điểm cá nhân nhưng gắn chặt với vấn đề từ văn bản, tránh lan man.
💡3. Kỹ năng làm bài hiệu quả
– Đọc lướt trước toàn văn bản để nắm tình huống, sau đó đọc kỹ lại theo yêu cầu từng câu hỏi.
– Chia nhỏ thời gian hợp lý: câu nhận biết – 1 phút; câu thông hiểu – 2–3 phút; câu phân tích – 5–7 phút; câu liên hệ – 3–5 phút.
– Diễn đạt ngắn gọn, súc tích, mạch lạc, tránh chép lại toàn bộ văn bản.
– Sử dụng dẫn chứng trực tiếp (từ chi tiết, câu văn trong truyện) để tăng tính thuyết phục.
💡4. Ví dụ minh họa ngắn
Đoạn trích (giả định): “Người mẹ nghèo lấy tay che cho đứa con trong mưa bão, còn bản thân thì ướt sũng.”
– Nhận biết: Đoạn trích được kể theo ngôi thứ ba.
– Thông hiểu: Người mẹ đang ở trong hoàn cảnh khó khăn, khắc nghiệt, nhưng tình mẫu tử vẫn được đặt lên hàng đầu.
– Phân tích: Chi tiết “lấy tay che con” khắc họa tình yêu thương hy sinh; hình ảnh “ướt sũng” nhấn mạnh sự vất vả, tận tụy của người mẹ.
– Liên hệ: Trong cuộc sống hôm nay, sự hy sinh thầm lặng của cha mẹ vẫn là bài học lớn về lòng yêu thương và trách nhiệm gia đình.
💡5. Lời khuyên cuối cùng
Khi làm bài đọc hiểu ngữ liệu truyện, các em cần:
– Đặt mình vào nhân vật, cảm nhận bằng trái tim.
– Giữ phong thái bình tĩnh, đừng mất quá nhiều thời gian vào một câu.
– Luôn gắn kết nội dung với nghệ thuật: nhân vật + chi tiết + người kể chuyện + ý nghĩa.
Như vậy, các em sẽ làm bài vừa đúng trọng tâm, vừa thể hiện được khả năng cảm thụ văn học cá nhân.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/