Có những người nghệ sĩ không chỉ vẽ nên bức tranh của cuộc đời bằng từ ngữ mà còn gieo vào lòng người đọc những suy tư triết lý và cảm xúc lắng đọng. Hoàng Phủ Ngọc Tường, nhà văn tài hoa của văn học Việt Nam, đã sống và viết với tất cả tình yêu dành cho xứ Huế, với khát vọng khắc họa vẻ đẹp bất tận của thiên nhiên và con người. Từng trang bút ký của ông không chỉ là những dòng văn trữ tình mà còn là những bản hòa tấu của tư duy và cảm xúc, đưa người đọc vào những miền không gian sâu lắng và đầy ý nghĩa. Hãy cùng cô Diệu Thu khám phá cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn này!
Hoàng Phủ Ngọc Tường (1937–2023) là một trong những nhà văn lớn của văn học Việt Nam hiện đại, nổi bật với những trang bút ký giàu chất trữ tình và triết lý sâu sắc. Ông sinh ngày 9 tháng 9 năm 1937 tại thành phố Huế, nhưng quê gốc ở làng Bích Khê, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Mảnh đất miền Trung đầy nắng gió đã hun đúc trong ông một tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên và giàu lòng trắc ẩn, trở thành cội nguồn cảm hứng xuyên suốt trong sự nghiệp sáng tác của ông.
Sau khi học hết bậc trung học tại Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường tốt nghiệp khóa I ban Việt Hán tại Đại học Sư phạm Sài Gòn năm 1960 và nhận bằng Cử nhân Triết học tại Đại học Văn khoa Huế vào năm 1964. Từ năm 1960 đến 1966, ông giảng dạy tại Trường Trung học phổ thông chuyên Quốc Học Huế – một nơi gắn bó sâu sắc với tâm hồn ông. Sau đó, ông từ bỏ đời sống thị thành để thoát ly lên chiến khu, tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ với vai trò người nghệ sĩ cách mạng. Những năm tháng bôn ba trong chiến tranh đã tôi luyện nên một nhà văn không chỉ yêu đời mà còn thấu hiểu sâu sắc những biến động của thời cuộc, để rồi từ đó, ông gieo vào văn chương mình tấm lòng nhân văn và tư duy triết lý đặc sắc.
Nhắc đến Hoàng Phủ Ngọc Tường, người ta nghĩ ngay đến thể loại bút ký, nơi ông thể hiện tài năng xuất sắc trong việc hòa quyện giữa cảm xúc và trí tuệ. Với văn phong súc tích, giàu hình ảnh, đậm chất thơ, bút ký của ông không chỉ miêu tả thiên nhiên, con người mà còn lồng ghép những suy tư triết học, văn hóa và lịch sử sâu sắc. “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là tác phẩm tiêu biểu nhất, ca ngợi vẻ đẹp của sông Hương – dòng sông biểu tượng của Huế. Tác phẩm đưa người đọc đi qua những cung bậc cảm xúc khác nhau, từ sự dịu dàng, trữ tình của dòng sông trong đời sống hằng ngày đến chiều sâu lịch sử, văn hóa khi nó gắn liền với các cuộc đấu tranh anh hùng của dân tộc. Qua ngòi bút tài hoa của Hoàng Phủ Ngọc Tường, dòng sông Hương không chỉ là một thực thể thiên nhiên mà còn là nhân chứng lịch sử, mang trong mình những trăn trở và khát vọng của con người.
Sự nghiệp văn chương của ông còn ghi dấu qua nhiều tác phẩm bút ký khác như “Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu”, “Rất nhiều ánh lửa”, “Hoa trái quanh tôi” hay “Ngọn núi ảo ảnh”. Tất cả đều cho thấy sự hiểu biết sâu rộng về triết học, lịch sử, địa lý và văn hóa. Ông có khả năng khơi gợi những tầng ý nghĩa tiềm ẩn trong những điều bình dị, biến những hình ảnh đời thường thành những biểu tượng giàu giá trị nghệ thuật. Văn chương của ông không chỉ là những trang viết, mà còn là sự chia sẻ chân thành từ trái tim của một người yêu thiên nhiên, yêu quê hương và trăn trở về kiếp nhân sinh.
Không chỉ viết bút ký, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn sáng tác thơ và viết nhàn đàm, với các tập như “Những dấu chân qua thành phố”, “Người hái phù dung”, “Nhàn đàm”, “Miền gái đẹp”. Thơ ông thấm đượm những triết lý sâu sắc về thời gian, cõi người và sự phù du của kiếp sống. Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo từng nhận xét rằng thơ của ông như “triết học về cái chết”, vừa đẹp, vừa buồn, vừa khiến người đọc day dứt khôn nguôi.
Đời văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng là một hành trình dấn thân không ngừng nghỉ. Ông từng giữ nhiều vị trí quan trọng trong giới văn học, như Tổng thư ký Hội Văn học Nghệ thuật Bình Trị Thiên, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Bình Trị Thiên và Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt. Những cống hiến của ông được ghi nhận bằng nhiều giải thưởng danh giá, như Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam (1980), Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật (2007), và Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô Huế.
Hoàng Phủ Ngọc Tường qua đời vào ngày 24 tháng 7 năm 2023 tại Thành phố Hồ Chí Minh, khép lại một cuộc đời cống hiến không ngừng nghỉ cho văn học nghệ thuật. Sự ra đi của ông không chỉ là mất mát lớn với nền văn học Việt Nam, mà còn để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong lòng độc giả. Dẫu vậy, di sản văn chương mà ông để lại sẽ mãi là dòng sông ký ức, chảy mãi trong tâm trí người đọc, nhắc nhở chúng ta về vẻ đẹp của thiên nhiên, con người và những giá trị nhân văn trường cửu.
Hoàng Phủ Ngọc Tường, với tài năng và tâm hồn nghệ sĩ của mình, đã khẳng định rằng văn chương không chỉ là nghệ thuật ngôn từ, mà còn là tiếng nói tri âm của trái tim và trí tuệ. Dẫu thời gian có trôi qua, những áng văn của ông vẫn sẽ trường tồn như dòng Hương Giang, nhẹ nhàng mà mãnh liệt, lặng lẽ mà sâu lắng, chảy hoài trong lòng người.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/