ĐÁP ÁN ĐỀ 69: “ĐÁ TRỔ BÔNG”
PHẦN I: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Câu 1.
Ngôi kể trong văn bản là ngôi thứ nhất – người kể chuyện xưng “tôi”, trực tiếp tham gia vào câu chuyện, góp phần tạo nên sự gần gũi, chân thực và cảm xúc cho tác phẩm.
Câu 2.
Câu văn sử dụng biện pháp liệt kê: “cọ rửa những bậc đá đóng rêu, che giúp mái nhà ai đó, cõng bà Chín Sầu Đâu đi hốt thuốc nam chữa đau khớp, đón thằng Đen kẹt ở trường trong giông gió.”
→ Tác dụng: Cách liệt kê hàng loạt những việc làm bình dị nhưng thiết thực của Khờ đã khắc họa sinh động hình ảnh một con người tuy khù khờ nhưng đầy nhân hậu, tận tụy, lặng thầm cống hiến cho cộng đồng. Qua đó, tác giả khơi gợi lòng cảm phục và sự yêu thương từ người đọc đối với nhân vật.
Câu 3.
Khờ tin rằng đá sẽ trổ bông vì cậu đã khắc ghi và tuyệt đối tin vào lời mẹ dặn năm xưa: “Ngồi đây đợi đá trổ bông, mẹ lên đón.” Với trí óc ngây thơ của Khờ, lời nói ấy không chỉ là sự hứa hẹn mà còn là niềm tin tuyệt đối không gì lay chuyển.
Câu 4.
Hình ảnh “bông đá” mang nhiều tầng ý nghĩa:
- Trước hết, đó là biểu tượng của niềm tin mãnh liệt, sự chờ đợi kiên định và tình mẫu tử thiêng liêng trong trái tim hồn nhiên của Khờ.
- Đồng thời, hình ảnh này còn gửi gắm một bài học nhân văn sâu sắc: Niềm tin – dù mong manh hay ngây thơ – vẫn là thứ giúp con người vượt lên hiện thực khắc nghiệt, giữ được sự sống lạc quan, vị tha và đầy hy vọng.
Câu 5.
Từ câu chuyện của Khờ, em nhận ra thông điệp sâu sắc:
Niềm tin và lòng tốt có thể nảy mầm trong cả những mảnh đất cằn cỗi nhất. Dù cuộc sống có khắc nghiệt, tổn thương, nếu ta giữ vững lòng tin và trái tim nhân hậu, nhất định sẽ tìm thấy ý nghĩa của cuộc đời mình.
Bên cạnh đó, câu chuyện cũng dạy ta phải biết sống yêu thương, sẻ chia, bởi chính những điều bình dị ta làm mỗi ngày có thể là tia sáng sưởi ấm cuộc đời người khác.
PHẦN II: LÀM VĂN
Câu 1: Viết đoạn văn (200 chữ) phân tích nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong truyện ngắn “Đá trổ bông”
Truyện ngắn “Đá trổ bông” của Nguyễn Ngọc Tư để lại ấn tượng sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ nghệ thuật kể chuyện đầy tinh tế. Một trong những nét đặc sắc nổi bật chính là cách xây dựng nhân vật Khờ – nhân vật trung tâm vừa ngây thơ vừa giàu lòng trắc ẩn. Khờ được tác giả khắc họa gián tiếp qua hành động, qua lời kể của người dân núi Xanh, từ đó làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp của cậu mà không cần những lời tán dương. Bên cạnh đó, chi tiết “đá trổ bông” được dùng như một biểu tượng đầy sức gợi, thể hiện niềm tin sắt đá vào một lời hứa giản đơn nhưng dai dẳng, như sợi dây nối Khờ với quá khứ và hy vọng. Truyện được kể bằng ngôi thứ nhất, tạo cảm giác gần gũi, chân thực và đầy cảm xúc. Ngôn ngữ trong sáng, dung dị mà giàu hình ảnh, mang đậm phong cách đặc trưng của Nguyễn Ngọc Tư, khiến người đọc cảm nhận rõ vẻ đẹp của con người và thiên nhiên miền sơn cước. Tất cả tạo nên một tác phẩm vừa cảm động vừa sâu sắc.
Câu 2: Viết bài văn nghị luận: Những giải pháp giúp thiếu niên ngày càng trưởng thành hơn
Trưởng thành không phải là một cột mốc đến ngay trong một ngày, mà là một quá trình tích lũy trải nghiệm, ý thức và bản lĩnh sống. Với các bạn thiếu niên – những người đang ở lưng chừng giữa tuổi thơ và tuổi lớn, việc trưởng thành không chỉ là yêu cầu tự nhiên của cuộc sống mà còn là chìa khóa để phát triển toàn diện nhân cách. Vậy làm thế nào để thiếu niên có thể ngày một trưởng thành hơn? Đó là câu hỏi quan trọng, đòi hỏi cả cá nhân, gia đình, nhà trường và xã hội cùng chung tay giải quyết.
Trước hết, để trưởng thành, thiếu niên cần rèn luyện tinh thần trách nhiệm và ý thức tự lập. Nhiều bạn hiện nay vẫn quen sống dựa dẫm vào cha mẹ, ít có cơ hội tự quyết định hay tự chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Cha mẹ và người lớn thường vì yêu thương mà bao bọc quá mức, vô tình khiến các em thiếu kỹ năng sống, sợ thất bại và không dám thử thách bản thân. Để khắc phục điều này, trước tiên, mỗi bạn thiếu niên cần học cách tự làm việc cá nhân, tự sắp xếp thời gian học tập, tự ra quyết định trong những việc phù hợp với độ tuổi, và chấp nhận hậu quả từ quyết định đó. Cha mẹ và thầy cô cũng cần tạo điều kiện cho các em va chạm thực tế, thay vì “làm thay” tất cả.
Tiếp theo, rèn luyện bản lĩnh đối mặt với thất bại và thử thách cũng là một yếu tố then chốt để trưởng thành. Một số bạn thiếu niên hiện nay dễ nản chí khi gặp khó khăn, hoặc tìm cách đổ lỗi, né tránh thay vì nhìn nhận và học hỏi từ thất bại. Trưởng thành đòi hỏi sự dũng cảm – dũng cảm sửa sai, dũng cảm vượt lên giới hạn của bản thân, dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn. Muốn vậy, các bạn phải được giáo dục tinh thần cầu tiến, học cách nhìn khó khăn như cơ hội để học hỏi, và hiểu rằng thất bại không phải là dấu chấm hết, mà là điểm bắt đầu cho sự trưởng thành thực sự.
Một giải pháp thiết thực khác là bồi dưỡng kỹ năng sống và khả năng tư duy độc lập. Trong thời đại thông tin số hiện nay, rất nhiều bạn trẻ bị ảnh hưởng bởi mạng xã hội, dễ bị lôi cuốn bởi các xu hướng tiêu cực, thiếu khả năng phân tích và lựa chọn đúng đắn. Vì vậy, các chương trình giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường cần được chú trọng nhiều hơn: kỹ năng giao tiếp, quản lý cảm xúc, tư duy phản biện, làm việc nhóm, giải quyết xung đột… Chính những kỹ năng này là hành trang quan trọng giúp thiếu niên xử lý linh hoạt các tình huống trong cuộc sống, từng bước trưởng thành trong cách nghĩ, cách làm.
Ngoài ra, xây dựng một môi trường sống tích cực cũng là điều không thể thiếu. Gia đình nên là nơi khuyến khích con cái chia sẻ, là chỗ dựa tinh thần chứ không phải áp lực. Nhà trường không chỉ dạy chữ mà còn cần nuôi dưỡng tâm hồn, khơi gợi những giá trị sống nhân văn. Xã hội cần lan tỏa những tấm gương người trẻ sống đẹp, vượt khó, truyền cảm hứng sống mạnh mẽ để thiếu niên noi theo.
Có thể nói, trưởng thành là một hành trình dài, và mỗi bạn thiếu niên cần được trang bị hành trang vững vàng để bước đi vững chãi trên con đường ấy. Rèn luyện tinh thần trách nhiệm, đối diện thất bại, trau dồi kỹ năng sống, xây dựng môi trường sống lành mạnh – đó là những giải pháp thiết thực giúp thế hệ trẻ lớn lên không chỉ về thể chất, mà còn chín chắn trong tư duy, bản lĩnh trong hành động và sâu sắc trong tâm hồn. Với sự đồng hành từ gia đình, nhà trường và xã hội, tuổi trẻ hôm nay hoàn toàn có thể trở thành những người trưởng thành thực thụ của ngày mai.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/