ĐÁP ÁN ĐỀ 68: BÀ MÁ HẬU GIANG
- PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1 (1,0 điểm):
- Thể thơ: Đoạn thơ được viết theo thể song thất lục bát, một thể thơ truyền thống gồm hai câu 7 chữ (song thất) đi liền một cặp câu lục (6 chữ) và bát (8 chữ).
- Nhận xét cách hiệp vần trong bốn câu thơ đầu:
- Các tiếng: đỏ – ngó hiệp vần trắc (vần T)
- Các tiếng: trừng – rưng – rừng hiệp vần bằng (vần B)
- Tiếng Minh vần bằng với mình ở câu thất tiếp theo.
→ Cách gieo vần tuân thủ đúng quy luật của thể song thất lục bát: các câu thất có vần lưng và vần chân, câu lục gieo vần với câu bát theo lối truyền thống, góp phần tạo nên nhịp điệu mượt mà, giàu nhạc tính cho đoạn thơ.
Câu 2 (0,5 điểm):
- Những từ ngữ, hình ảnh cho thấy tội ác man rợ của kẻ thù:
- “Đứng ngó trừng trừng” – thái độ hằn học, đầy đe dọa
- “Giậm gót giày”, “đạp lên đầu má” – hành vi dã man, xúc phạm thân thể một người mẹ già
- “Lưỡi gươm lạnh toát” – biểu tượng của sự tàn bạo
- “Cướp nước tao, cắt cổ dân tao” – tố cáo trực diện tội ác giết hại dân lành và xâm lược đất nước.
Câu 3 (0,5 điểm):
- Thành phần biệt lập gọi – đáp: “Các con ơi”
- Tác dụng: Đây là thành phần dùng để gọi, thể hiện tình cảm sâu sắc của người mẹ dành cho con, đồng thời duy trì mạch giao tiếp trong ngữ cảnh đối thoại khẩn thiết và bi tráng của đoạn thơ.
Câu 4 (1,0 điểm):
- Biện pháp tu từ: So sánh – “Sức đâu như ngọn sóng trào”
- Tác dụng:
- Gợi hình ảnh sức mạnh trào dâng mãnh liệt, dữ dội của lòng yêu nước và ý chí phản kháng trong một người mẹ tưởng chừng đã kiệt sức.
- Làm nổi bật sức mạnh tinh thần phi thường vượt lên cả tuổi tác và thể chất.
- Thể hiện tình thương lớn và niềm tin bất diệt mà má dành cho con, cho dân tộc.
- Đồng thời khơi gợi niềm xúc động, ngưỡng mộ của người đọc đối với phẩm chất anh hùng của người mẹ Việt Nam.
Câu 5 (1,0 điểm):
Hai bài học về lẽ sống từ đoạn thơ:
- Tinh thần yêu nước và lòng căm thù giặc sâu sắc – sẵn sàng hi sinh thân mình để bảo vệ cách mạng và che chở cho con.
- Niềm tin vào thế hệ trẻ và tương lai dân tộc – tin tưởng rằng con cháu sẽ kế tục sự nghiệp đấu tranh, giữ gìn nền độc lập tự do.
- PHẦN LÀM VĂN (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích vẻ đẹp hình ảnh bà má Hậu Giang trong tám câu thơ cuối
Bà má Hậu Giang hiện lên trong tám câu thơ cuối là hiện thân sống động của người mẹ Việt Nam kiên cường, bất khuất. Dù bị tra tấn, bị đạp lên đầu, dù lưỡi gươm kề bên hông, bà vẫn một lòng quyết không khai. Trong cơn đau đớn, bà má lại vùng dậy, hét lớn những lời căm thù: “Tụi bay đồ chó! Cướp nước tao, cắt cổ dân tao!”. Những lời lẽ ấy không chỉ là tiếng nói của một cá nhân mà là tiếng gào thét thay cho bao kiếp người mất nước. Hành động “đứng dậy, ngó vào thằng Tây” như thể hiện một sức mạnh trỗi dậy từ cội nguồn, không dễ gì khuất phục. Bà má tin tưởng vào con cháu – những người anh hùng sẽ thay bà tiếp tục chiến đấu. Hình ảnh ấy được nâng lên thành biểu tượng thiêng liêng về người mẹ Việt Nam trong kháng chiến: già nhưng không yếu, không dao gươm nhưng có trái tim thép và tinh thần bất khuất. Đoạn thơ, với giọng điệu hùng tráng xen lẫn xúc động, thể hiện rõ niềm tự hào sâu sắc của nhà thơ về vẻ đẹp của người mẹ Hậu Giang – một biểu tượng bất tử của dân tộc.
Câu 2 (4,0 điểm)
Trong hành trình sống của mỗi con người, không ai tránh khỏi những khó khăn, thử thách – những “giông tố” không mời mà đến. Nhưng điều quan trọng không nằm ở việc ta có gặp giông tố hay không, mà là thái độ ta lựa chọn khi đối diện với nó. Bởi thế, lời nhắn nhủ của bác sĩ – liệt sĩ Đặng Thùy Trâm: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố” chính là bài học sống sâu sắc, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho bao thế hệ.
“Giông tố” là ẩn dụ cho những biến cố, thất bại, mất mát trong đời – từ việc học hành không như ý, những tổn thương trong tình cảm, cho đến những khủng hoảng lớn hơn như bệnh tật, nghèo đói, chiến tranh. Bản chất của cuộc sống là bất định, nên việc gặp giông tố là điều tất yếu. Tuy nhiên, điều đáng quý ở con người không phải là né tránh giông tố, mà là dám đối diện, dám vượt qua, và tuyệt đối không cúi đầu khuất phục. Chỉ khi bước qua thử thách, ta mới trưởng thành, mới thực sự hiểu mình là ai và có khả năng đến đâu.
Lịch sử dân tộc ta từng chứng minh điều đó: những con người như Võ Thị Sáu, Nguyễn Văn Trỗi, Đặng Thùy Trâm hay bà má Hậu Giang… đều là những tấm gương không cúi đầu trước bạo lực, cái chết. Họ đã lựa chọn sống kiên cường và dũng cảm để giữ gìn khí phách Việt Nam. Ngay trong đời sống hiện đại, rất nhiều bạn trẻ cũng đang vượt lên hoàn cảnh: sinh ra trong nghèo khó nhưng nỗ lực học tập; vấp ngã nhưng không bỏ cuộc, vẫn kiên trì theo đuổi ước mơ.
Tuy nhiên, đáng buồn thay, vẫn có những người sẵn sàng từ bỏ khi gặp trở ngại, sống bi quan, thậm chí tự kết thúc cuộc đời mình. Đó là minh chứng cho một lối sống yếu đuối, thiếu bản lĩnh, cần được nhìn nhận lại một cách nghiêm túc. Giông tố là điều không thể tránh, nhưng cúi đầu hay ngẩng cao đầu là lựa chọn của mỗi người.
Từ câu nói của Đặng Thùy Trâm, em nhận ra rằng: bản lĩnh không phải là không bao giờ ngã, mà là biết đứng dậy sau khi ngã. Hãy sống như những cây tre vươn mình giữa bão giông – mềm mại nhưng kiên cường, bởi chỉ khi vượt qua giông tố, chúng ta mới thấy được ánh sáng phía cuối con đường.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/