ĐÁP ÁN ĐỀ 62: “NHỮNG DÒNG SÔNG TỰ LỞ”
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1 (0,5 điểm):
Đoạn trích được viết theo thể thơ tự do, không bị ràng buộc bởi số câu, số chữ hay vần điệu cố định, giúp tác giả linh hoạt bày tỏ cảm xúc và tư tưởng.
Câu 2 (0,5 điểm):
Đề tài của đoạn trích là tình thầy trò – mối quan hệ thiêng liêng, sâu nặng và có ảnh hưởng lớn đến sự trưởng thành của mỗi con người.
Câu 3 (1 điểm):
Ý hiểu về câu thơ: “Khuyên con lọc bùn để lưu giữ hương sen”
Đây là lời dạy giàu ý nghĩa mà người thầy dành cho học trò:
- Hình ảnh “lọc bùn để lưu giữ hương sen” là biểu tượng cho việc giữ gìn phẩm chất thanh cao, trong sáng giữa cuộc đời đầy thử thách, cám dỗ.
- “Lọc bùn” chính là quá trình rèn luyện bản thân, biết chọn lọc điều tốt, gạt bỏ điều xấu để tâm hồn không bị vẩn đục.
- Hương sen là vẻ đẹp thanh khiết – tượng trưng cho nhân cách, cho những giá trị sống cao đẹp mà người học trò cần gìn giữ.
⟶ Câu thơ thể hiện lời nhắn nhủ sâu sắc về cách sống đúng đắn và phẩm hạnh trong cuộc đời.
Câu 4 (1 điểm):
Biện pháp tu từ so sánh:
“Nếu không thầy con như cỏ mọc hoang / Trên đất quẩn quanh lan bò vào ngõ cụt”
- Tác dụng:
- So sánh học trò không được thầy dạy dỗ như “cỏ mọc hoang” gợi nên sự vô định, tầm thường, thiếu định hướng trong cuộc sống.
- Nhấn mạnh vai trò quan trọng và to lớn của người thầy, người đã giúp học trò có tri thức, nhân cách và hướng đi đúng đắn.
- Gợi cảm xúc biết ơn, trân trọng sâu sắc dành cho thầy, người soi đường chỉ lối.
Câu 5 (1 điểm):
Bài học sâu sắc em rút ra:
Bài thơ khắc sâu trong em bài học về sự biết ơn và trân trọng người thầy, người đã không chỉ truyền dạy kiến thức mà còn rèn luyện nhân cách cho học trò.
- Nhờ có thầy, ta học được cách sống tử tế, bản lĩnh và có ích cho xã hội.
- Mỗi người học trò cần ghi nhớ lời dạy của thầy, không ngừng học tập và rèn luyện để trở thành người có đạo đức và trách nhiệm.
⟶ Đó là những giá trị bền vững, theo suốt ta trong hành trình làm người.
PHẦN II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết đoạn văn 200 chữ về cảm xúc khổ thơ cuối
Khổ thơ cuối trong bài thơ “Những dòng sông tự lở” gợi trong em nhiều cảm xúc lắng sâu và biết ơn tha thiết đối với người thầy. Từ hình ảnh “cỏ mọc hoang” nếu không có thầy, đến “ngọn đèn thầy soạn bài đêm xưa khuya khoắt” đã hóa “mặt trời dẫn lối suốt đời con”, tác giả đã khéo léo khắc họa công lao to lớn và thiêng liêng của người thầy – người âm thầm gieo hạt giống tri thức, soi sáng cho học trò cả một hành trình dài. Ngọn đèn khuya không chỉ là hình ảnh cụ thể mà còn là biểu tượng cho sự hy sinh, tận tụy và tình yêu thương vô điều kiện của người thầy. Nhờ ánh sáng ấy, học trò không còn lạc lối, không sống cuộc đời vô định. Em cảm thấy xúc động và biết ơn vì những người thầy cô đã âm thầm đứng sau thành công của mỗi chúng ta. Khổ thơ chính là lời nhắc nhở chúng ta phải sống sao cho xứng đáng với những kỳ vọng mà thầy cô đã gửi gắm.
Câu 2 (4 điểm): Nghị luận về biến đổi khí hậu
Trong thời đại ngày nay, biến đổi khí hậu không còn là một khái niệm xa lạ mà đã trở thành một thực tế nhức nhối, hiện hữu từng ngày trong đời sống con người. Hiện tượng thời tiết cực đoan, băng tan, nhiệt độ tăng cao, hạn hán và lũ lụt xảy ra bất thường là những minh chứng rõ ràng cho sự biến đổi nghiêm trọng của khí hậu. Đây không chỉ là thách thức đối với từng quốc gia riêng lẻ mà còn là mối nguy hại mang tính toàn cầu, ảnh hưởng sâu rộng đến môi trường sống, sức khỏe cộng đồng, kinh tế – xã hội và sự phát triển bền vững của nhân loại.
Biến đổi khí hậu là sự thay đổi lâu dài về nhiệt độ, lượng mưa và các hiện tượng khí hậu khác trên Trái Đất. Nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng này đến từ chính con người: hoạt động công nghiệp thải khí nhà kính, nạn phá rừng, đốt nhiên liệu hóa thạch, xả rác bừa bãi, ô nhiễm nguồn nước và không khí,… Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới, năm 2023 là năm nóng nhất trong lịch sử nhân loại kể từ khi có số liệu thống kê, với nhiệt độ trung bình toàn cầu đạt gần 15°C – vượt ngưỡng an toàn đã được cảnh báo trước đó. Và điều đáng lo ngại là xu hướng này vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Biến đổi khí hậu gây ra hậu quả nghiêm trọng ở nhiều mặt. Thiên tai ngày càng khốc liệt, không theo quy luật – bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn… khiến mùa màng thất bát, đời sống người dân lao đao, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Tại đồng bằng sông Cửu Long – vựa lúa lớn nhất nước ta – xâm nhập mặn và thiếu nước ngọt đã khiến hàng nghìn hecta lúa và cây ăn trái bị ảnh hưởng. Ngoài ra, biến đổi khí hậu còn tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, làm tăng nguy cơ các bệnh truyền nhiễm, tim mạch, hô hấp. Hệ sinh thái bị phá vỡ, nhiều loài động thực vật đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Trước thực trạng đáng báo động đó, hành động cấp thiết là điều không thể trì hoãn. Để ứng phó với biến đổi khí hậu, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng quốc tế và từng cá nhân. Các chính phủ cần có chiến lược phát triển kinh tế xanh, đầu tư vào năng lượng tái tạo, tăng cường pháp luật bảo vệ môi trường. Các tổ chức, doanh nghiệp cần chú trọng đến sản xuất sạch, giảm phát thải, thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn. Mỗi cá nhân cũng cần thay đổi thói quen sống: tiết kiệm điện, sử dụng phương tiện giao thông công cộng, trồng cây, hạn chế rác thải nhựa, tiêu dùng bền vững,… Những hành động nhỏ nếu được nhân rộng sẽ tạo nên sức mạnh lớn lao để bảo vệ hành tinh.
Không ai có thể đứng ngoài cuộc chiến với biến đổi khí hậu. Sự sống còn của Trái Đất, của mỗi dân tộc, mỗi gia đình và mỗi người đều đang bị đặt trước ranh giới mong manh. Chúng ta không có hành tinh B để thay thế, nên cần hành động ngay từ hôm nay – vì một tương lai xanh, vì sự sống bền vững cho các thế hệ mai sau.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/