Kiến thức

CÁCH PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGẮN

CÁCH PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGẮN

1️⃣ Mở bài

– Dẫn dắt từ nhận định về truyện ngắn/ nhân vật văn học hoặc từ hiểu biết về tác giả.
 – Giới thiệu vấn đề nghị luận: Khẳng định truyện đã khắc họa thành công nhân vật (nêu tên truyện, tên nhân vật, có thể nêu thêm những đánh giá về nhân vật).

2️⃣ Thân bài

🔹 Khái quát
 – Trình bày khái quát về tác giả.
 – Trình bày khái quát về tác phẩm, nhân vật (hoàn cảnh sáng tác, vị trí, ý nghĩa).

🔹 Phân tích nhân vật
 – Hoàn cảnh xuất thân, lai lịch.
 – Phẩm chất, tính cách nhân vật thể hiện qua:

  • Ngoại hình. 
  • Cử chỉ, hành động. 
  • Lời nói. 
  • Suy nghĩ, tâm trạng.
     – Bình luận, phân tích chi tiết chứ không chỉ kể lại.
     – Từ các chi tiết, chỉ ra nhân vật hiện lên với phẩm chất gì. 

🔹 Đánh giá về nhân vật
 – Phẩm chất, tính cách: được miêu tả chân thực, giàu sức gợi, trọn vẹn.
 – Vai trò của nhân vật:

  • Phản ánh hiện thực đời sống. 
  • Đại diện cho tầng lớp xã hội/quan niệm sống nào đó. 
  • Góp phần thể hiện chủ đề, tư tưởng tác phẩm. 

🔹 Đánh giá chung
 – Khẳng định lại vai trò của nhân vật (nội dung, tư tưởng).
 – Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

  • Giọng điệu. 
  • Ngôn ngữ. 
  • Ngôi kể/ điểm nhìn trần thuật. 

3️⃣ Kết bài

– Khẳng định giá trị của nhân vật đối với tác phẩm.
 – Nêu thông điệp, bài học rút ra.

 

VÍ DỤ MINH HỌA

Phân tích, đánh giá nhân vật người đàn bà hàng chài trong “Chiếc thuyền ngoài xa” – Nguyễn Minh Châu

1. Mở bài

– Nhà văn Nguyễn Minh Châu từng được coi là “người mở đường tinh anh và tài năng” của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới.
 – Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” đã khắc họa thành công hình tượng người đàn bà hàng chài – nhân vật vừa mang vẻ đẹp nhân hậu, vừa gợi nhiều suy ngẫm về cuộc đời.

2. Thân bài

🔹 Khái quát
 – Nguyễn Minh Châu: cây bút quan tâm sâu sắc đến đạo đức, số phận con người trong đời thường.
 – “Chiếc thuyền ngoài xa” (1983): xoay quanh phát hiện của nghệ sĩ Phùng khi chụp ảnh chiếc thuyền, từ đó hé mở bi kịch và vẻ đẹp của cuộc đời.

🔹 Phân tích nhân vật
 – Hoàn cảnh xuất thân: Người phụ nữ lam lũ, gắn bó với biển cả, cuộc sống nghèo khổ, đông con.
 – Ngoại hình: Thô kệch, xấu xí, gương mặt mệt mỏi → phản ánh một đời cực nhọc.
 – Cử chỉ, hành động: Nhẫn nhịn chịu đòn roi, không phản kháng → biểu hiện của sự cam chịu nhưng cũng của lòng hi sinh vì con.
 – Lời nói: Trước tòa, tha thiết xin không bỏ chồng: “Cần có người đàn ông để chèo chống khi phong ba” → cái nhìn thực tế, gắn với đời sống mưu sinh.
 – Suy nghĩ, tâm trạng: Biết mình bất hạnh nhưng vẫn trân trọng những khoảnh khắc êm ấm hiếm hoi trong gia đình → một tâm hồn nhân hậu, giàu khát vọng.

🔹 Đánh giá về nhân vật
 – Phẩm chất, tính cách: Nhân hậu, vị tha, giàu đức hi sinh, coi trọng con cái.
 – Vai trò nhân vật:

  • Phản ánh hiện thực khắc nghiệt: đói nghèo, bạo lực gia đình. 
  • Đại diện cho người phụ nữ truyền thống: nhẫn nại, chịu thương chịu khó. 
  • Thể hiện tư tưởng truyện: cuộc sống đa diện, cần có cái nhìn thấu hiểu và nhân ái. 

🔹 Đánh giá chung
 – Nhân vật giàu sức gợi, để lại ấn tượng sâu sắc.
 – Nghệ thuật: Nguyễn Minh Châu xây dựng nhân vật qua lời kể, ngôn ngữ giản dị, chi tiết chân thực, điểm nhìn đa dạng (Phùng, Đẩu, nhân vật tự bộc bạch) → tạo chiều sâu tư tưởng.

3. Kết bài

– Người đàn bà hàng chài góp phần thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của “Chiếc thuyền ngoài xa”.
 – Truyện gửi đến thông điệp: cần có cái nhìn đa chiều về cuộc đời, biết cảm thông và trân trọng những hi sinh thầm lặng của con người, đặc biệt là người phụ nữ.

 ———————————-

Học Văn Bằng Công Thức Cùng Cô Diệu Thu – Học chuẩn, thi chuẩn

Hotline: 0833.873.089

Địa chỉ: Ngõ 123, Thuỵ Phương, Bắc Từ Liêm, Hà Nội

Website: https://letrandieuthu.com

 

#hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu