🍂 TỪ LỐI MÒN NĂM CŨ, CON TÌM LẠI BÓNG MẸ HIỀN QUA BÀI THƠ “LỐI MÒN XƯA”
| Hồi ấy.
Cứ mỗi lần theo mẹ buổi chợ chiều Mẹ thường chỉ cây gạo quê già cỗi Quay lại nhìn con rồi mẹ nói Sau này Mẹ hóa thành cây gạo đứng trông con… Con khóc Ôm tay mẹ dỗi hờn Con không muốn mẹ hóa thành cây gạo….
Năm tháng trôi qua Bao mùa cây thay áo Mẹ già nua, gánh hàng sáo cũng thưa dần
Con lớn lên rồi Mê mải những phù vân Chẳng kịp nhận ra Ngày đến gần – xa mẹ… |
Nay con trở về
Cổng làng xưa lặng lẽ Cây gạo già nua như dáng mẹ đứng chờ
Chợt nhớ ra Lời mẹ nói ngày xưa Nước mắt con rơi Giữa mùa cây trút lá
Thầm gọi “Mẹ ơi!” Sao nghẹn ngào trong dạ Mẹ ở đâu, sao trắng cả khuông chiều?
Con đã về Mẹ có đợi con đâu Để lối mòn xưa bạc màu chim cuốc gọi… |
(Kiên Duyên)
🍂 Trong cuộc đời, có những hình ảnh bình dị mà thiêng liêng đến nao lòng, như dáng mẹ lom khom bên gánh hàng chiều, như lối mòn đất đỏ in hằn dấu chân năm tháng. Khi lớn lên, đi qua bao con đường, có lẽ ai trong chúng ta cũng từng ước một lần được trở về lối xưa, được nghe lại tiếng gọi thân thương “con ơi” của mẹ. Bài thơ “Lối mòn xưa” của Kiên Duyên ra đời từ dòng cảm xúc giản dị ấy, nhưng lại chạm sâu vào tâm khảm người đọc bằng một nỗi buồn trong trẻo, một tình thương dằng dặc vượt qua thời gian và mất mát.
🍂 Kiên Duyên là một cây bút có phong cách thơ mộc mạc, nhẹ nhàng mà sâu lắng. Thơ ông thường khai thác vẻ đẹp của ký ức quê hương, của những phận người bình dị nhưng ấm áp yêu thương. Trong “Lối mòn xưa”, nhà thơ đã chọn hình tượng cây gạo và lối mòn, hai biểu tượng rất quen thuộc trong làng quê Việt Nam, để kể lại câu chuyện về tình mẹ, về sự trở về muộn màng và nỗi hối tiếc khôn nguôi của người con. Ẩn sau giọng thơ dịu dàng là một triết lý nhân sinh thấm đẫm tình người: khi ta mải mê với phù hoa cuộc đời, ta có thể lãng quên những điều giản dị nhất, nơi ấy mẹ vẫn lặng lẽ đứng đợi.
🍂 Khổ thơ đầu tiên mở ra bằng một tiếng gọi thân thương, một nhịp hồi tưởng:
“Hồi ấy.
Cứ mỗi lần theo mẹ buổi chợ chiều
Mẹ thường chỉ cây gạo quê già cỗi
Quay lại nhìn con rồi mẹ nói
Sau này
Mẹ hóa thành cây gạo đứng trông con…”
Chỉ hai chữ “Hồi ấy” đã dựng lại một miền ký ức xa xôi, dịu êm như sương khói. Cảnh “buổi chợ chiều” gợi một không gian đời thường, nơi hai mẹ con cùng đi trên con đường làng quen thuộc. Cây gạo “quê già cỗi” vừa là một hình ảnh hiện thực, vừa là biểu tượng của sự bền bỉ, của tuổi đời trải qua bao mùa gió nắng. Trong lời nói tưởng chừng hóm hỉnh của mẹ “Sau này mẹ hóa thành cây gạo đứng trông con” ẩn chứa một niềm thương vô bờ, dù đời có đổi thay, mẹ vẫn muốn hóa thân để dõi theo bước chân con, vẫn đứng nơi ấy, bên lối mòn, nơi cuộc đời con đi qua.
🍂 Cảm xúc của đứa con thơ được bộc lộ thật tự nhiên:
“Con khóc
Ôm tay mẹ dỗi hờn
Con không muốn mẹ hóa thành cây gạo…”
Nhịp thơ ngắn, đều đặn, giản dị mà chứa chan tình cảm. Trong cái “dỗi hờn” hồn nhiên ấy là nỗi sợ mất mẹ, nỗi sợ hư vô của một tâm hồn trẻ thơ. Đứa trẻ không hiểu lời mẹ là lời của một dự cảm xa xôi, chỉ biết rằng nếu mẹ “hóa thành cây”, nghĩa là mẹ sẽ rời xa mình. Cảm xúc vừa ngọt ngào, vừa man mác, gợi nhớ về tuổi thơ của mỗi chúng ta khi tình yêu với mẹ là điều trong trẻo, nguyên sơ nhất trên đời.
🍂 Sang khổ thơ thứ hai, thời gian bắt đầu vận động. Không còn là ký ức trong veo mà là thực tại của đổi thay và lão hóa:
“Năm tháng trôi qua
Bao mùa cây thay áo
Mẹ già nua, gánh hàng sáo cũng thưa dần.”
Nhịp thơ chậm rãi, nhẹ nhàng như nhịp trôi của thời gian. “Bao mùa cây thay áo” là hình ảnh nhân hóa thật tinh tế, diễn tả vòng tuần hoàn của tạo hóa và sự luân chuyển của đời người. Câu thơ “Mẹ già nua, gánh hàng sáo cũng thưa dần” làm người đọc chùng xuống. Mỗi bước đi, mỗi gánh hàng là minh chứng cho một đời tần tảo. Cụm từ “thưa dần” như một khoảng lặng, một sự hụt hơi của năm tháng. Mẹ không còn trẻ, đôi vai mảnh mai ấy đang dần yếu đi dưới sức nặng của cuộc đời.
🍂 Ở khổ thơ kế tiếp, tác giả mở ra hình ảnh của người con đã trưởng thành, nhưng lại đang dần đánh mất sự kết nối thiêng liêng với mẹ:
“Con lớn lên rồi
Mê mải những phù vân
Chẳng kịp nhận ra
Ngày đến gần xa mẹ…”
“Phù vân” là lớp sương mờ hư ảo của đời sống, biểu tượng cho danh vọng, cho những cám dỗ và bận rộn cuốn con người đi xa. Câu thơ “Chẳng kịp nhận ra / Ngày đến gần xa mẹ…” là một khoảng đứt gãy cảm xúc. Dấu gạch nối giữa “gần” và “xa” gợi sự mâu thuẫn: thời gian càng trôi, con càng trưởng thành, nhưng lại càng xa mẹ. Đó là một bi kịch rất thật trong đời sống hiện đại khi con người mải chạy theo thành công mà quên mất bàn tay đã từng nắm lấy mình thuở nhỏ.
🍂 Rồi một ngày, người con trở về, nhưng khung cảnh xưa nay đã lặng lẽ khác:
“Nay con trở về
Cổng làng xưa lặng lẽ
Cây gạo già nua như dáng mẹ đứng chờ.”
Cảnh cũ còn đó, nhưng người xưa thì không. Hình ảnh “cổng làng xưa lặng lẽ” mở ra một không gian trống vắng, gợi cảm giác mất mát và hoài niệm. Câu thơ “Cây gạo già nua như dáng mẹ đứng chờ” khiến người đọc thắt lòng. Mẹ đã hóa thân thật rồi, không phải bằng phép màu mà bằng quy luật nghiệt ngã của thời gian. Dáng mẹ giờ in bóng trong thân cây gạo trơ trọi giữa làng, vẫn đứng đó, vẫn dõi theo con, chỉ có điều con không thể nào nghe được tiếng mẹ gọi nữa.
🍂 Khi ký ức ùa về, nỗi hối hận và thương nhớ dâng lên thành nước mắt:
“Chợt nhớ ra
Lời mẹ nói ngày xưa
Nước mắt con rơi
Giữa mùa cây trút lá.”
Cái “chợt nhớ ra” ấy đau đến nhói lòng, bởi con chỉ nhớ khi đã mất. “Mùa cây trút lá” là hình ảnh tượng trưng cho sự chia lìa, cho nỗi cô đơn khi mẹ đã về bên kia thế giới. Lá rụng xuống đất, cũng như mẹ đã hóa thân vào lòng quê, để lại cho con một khoảng trời trống trơn. Từng chữ “nước mắt con rơi” vang lên lặng lẽ, mà như chứa đựng tiếng nấc nghẹn ngào của muôn người.
🍂 Tiếng gọi của người con ở khổ sau là đỉnh điểm của cảm xúc:
“Thầm gọi ‘Mẹ ơi!’
Sao nghẹn ngào trong dạ
Mẹ ở đâu, sao trắng cả khuông chiều?”
Tiếng gọi ấy như vang lên từ sâu thẳm cõi lòng, nhưng chỉ có gió đáp lời. Không gian “trắng cả khuông chiều” khiến bài thơ ngập trong sắc buồn man mác. “Trắng” ở đây không chỉ là màu của hoàng hôn mà còn là biểu tượng cho nỗi trống vắng, cho sự mất mát không thể bù đắp. Câu hỏi “Mẹ ở đâu?” không chỉ là nỗi đau của riêng người con trong bài thơ mà còn là lời day dứt chung của tất cả những ai từng đi xa, từng mất mẹ, từng lỡ hẹn với yêu thương.
🍂 Và khổ thơ cuối cùng như một lời khép lại mà mở ra bao dư âm:
“Con đã về
Mẹ có đợi con đâu
Để lối mòn xưa bạc màu chim cuốc gọi…”
Dấu chấm hỏi ở khổ trước đã hóa thành dấu chấm lặng nơi đây. “Con đã về” là một lời nói nhỏ nhưng nặng nề, bởi sự trở về này đến muộn. Câu thơ “Mẹ có đợi con đâu” như một tiếng nức nở, mẹ vẫn đợi, nhưng giờ đã không còn ở cõi người. Hình ảnh “lối mòn xưa bạc màu chim cuốc gọi” khép lại bài thơ bằng âm thanh hoài niệm. Lối mòn năm nào từng in dấu chân mẹ con giờ đã bạc phếch, chỉ còn tiếng chim cuốc vọng về từ cánh đồng chiều, ngân dài như tiếng lòng của nỗi nhớ khôn nguôi.
🍂 Có thể nói, “Lối mòn xưa” là một bản nhạc buồn nhưng thấm đẫm tình người. Tác giả đã khéo léo dựng nên hành trình cảm xúc từ ấu thơ đến trưởng thành, từ ký ức đến hiện tại, từ vô tư đến thấu hiểu. Thơ Kiên Duyên không cầu kỳ ở hình thức, nhưng giàu hình tượng và sức gợi. Cây gạo, lối mòn, tiếng chim cuốc, tất cả đều trở thành biểu tượng nghệ thuật cho tình mẹ, cho sự thủy chung của đất, cho vòng tuần hoàn bất tận của yêu thương.
🍂 Bài thơ khép lại nhưng dư âm còn đọng mãi. Nó không chỉ khiến người đọc xúc động vì câu chuyện của riêng một người con mà còn gợi trong mỗi chúng ta niềm biết ơn sâu sắc với mẹ. Giữa cuộc sống bộn bề, bài thơ như lời nhắc khẽ: hãy quay về “lối mòn xưa” trong chính lòng mình, nơi có bàn tay mẹ đang chờ, dù chỉ trong ký ức. Bởi một khi lối ấy đã phủ rêu thì tiếng gọi “Mẹ ơi” chỉ còn vọng lại trong gió chiều, da diết, muộn màng mà không bao giờ tắt.
Nguồn ảnh minh họa: Sưu tầm
———————————-
Học Văn Bằng Công Thức Cùng Cô Diệu Thu – Học chuẩn, thi chuẩn
Hotline: 0833.873.089
Địa chỉ: Ngõ 123, Thuỵ Phương, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Website: https://letrandieuthu.com
#hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu