Trong dòng chảy của văn học Việt Nam hiện đại, có những trang viết không chỉ phản ánh cuộc sống mà còn thấm đẫm những nỗi đau và khát vọng nhân sinh, khơi gợi những xúc cảm chân thành và sâu lắng trong lòng người đọc. Một trong những tác phẩm như thế chính là đoạn trích “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng, thuộc hồi ký “Những ngày thơ ấu”. Tác phẩm đã ghi dấu ấn đậm nét về một tuổi thơ thiếu thốn tình thương nhưng không ngừng khát khao hơi ấm từ tình mẫu tử. Bằng ngòi bút giàu cảm xúc, tác giả đưa người đọc vào thế giới nội tâm đầy rung động của nhân vật bé Hồng, từ đó làm sáng lên vẻ đẹp của tình yêu mẹ con thiêng liêng và lên án sự cay nghiệt của xã hội phong kiến đối với những kiếp người nhỏ bé. Hãy cùng cô Diệu Thu đi vào bài viết này.
Hình ảnh chú bé Hồng hiện lên giữa những năm tháng tuổi thơ đầy khổ đau khi cha qua đời, còn mẹ vì cảnh ngộ mà phải xa con, để lại cậu bé sống trong sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của họ hàng. Xuyên suốt tác phẩm là những dòng tâm trạng chan chứa nỗi tủi hờn và thương nhớ mẹ da diết của Hồng. Ngay từ đầu truyện, nỗi đau của Hồng như được khắc họa rõ nét qua thái độ của người cô, một nhân vật đại diện cho những định kiến hà khắc của xã hội phong kiến. Bà cô không chỉ không yêu thương Hồng mà còn cố tình dùng những lời lẽ độc địa để làm tổn thương tâm hồn non nớt của cậu. Những lời đay nghiến về mẹ cậu như những lưỡi dao cứa sâu vào trái tim bé bỏng ấy, nhằm khơi dậy trong Hồng sự khinh ghét và hổ thẹn. Nhưng trước những lời cay độc, Hồng không hề nao núng mà ngược lại, tình yêu và niềm thương nhớ mẹ trong lòng cậu lại càng trở nên mãnh liệt. Ngọn lửa tình mẫu tử bền bỉ trong lòng Hồng chính là ánh sáng ấm áp giữa những tháng ngày lạnh lẽo của cuộc đời cậu.
Đỉnh cao cảm xúc của đoạn trích là giây phút bé Hồng được gặp lại mẹ sau những ngày xa cách. Cảnh tượng ấy khiến lòng người đọc không khỏi bồi hồi và xúc động. Từ xa, Hồng đã nhận ra mẹ qua dáng hình quen thuộc. Khi chiếc xe dừng lại, Hồng chạy ào tới, được ngồi trong lòng mẹ, được cảm nhận hơi thở ấm áp và bàn tay dịu dàng vuốt ve của mẹ. Cảm giác ấy như làm tan biến mọi đau khổ, mọi dồn nén, tủi nhục mà cậu đã phải chịu đựng suốt bao tháng ngày. Nguyên Hồng miêu tả cảm xúc của nhân vật Hồng một cách chân thực và tinh tế, khiến những giọt nước mắt của cậu bé như chảy thẳng vào lòng người đọc, làm sống dậy trong mỗi chúng ta sự đồng cảm sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng. Không có gì có thể sánh được với niềm hạnh phúc khi một đứa trẻ được trở về trong vòng tay mẹ. Đó là chốn bình yên nhất, nơi mọi vết thương lòng đều được xoa dịu, nơi mà yêu thương ngự trị và che chở.
Bằng những trang viết giàu cảm xúc, Nguyên Hồng không chỉ kể lại một câu chuyện riêng tư về cuộc đời mình mà còn thể hiện một giá trị nhân văn sâu sắc. Tình mẫu tử mà ông khắc họa trong tác phẩm là thứ tình cảm tự nhiên, mãnh liệt và không gì có thể thay thế. Tình yêu mẹ con trong “Trong lòng mẹ” không chỉ là tình cảm cá nhân mà còn là lời ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ, dù bị đẩy vào hoàn cảnh éo le, vẫn luôn dành cho con tình yêu thương vô bờ bến. Đồng thời, tác phẩm cũng lên án gay gắt những tư tưởng lạc hậu của xã hội xưa đã gây ra biết bao bất hạnh cho con người. Hình ảnh bà cô với những lời lẽ cay nghiệt là biểu tượng cho những định kiến ấy, nhưng trái lại, tình yêu thương của Hồng dành cho mẹ chính là ánh sáng của sự bao dung, là sức mạnh để vượt qua những đau khổ tột cùng.
Có thể nói, thành công của tác phẩm nằm ở nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật bậc thầy của Nguyên Hồng. Với tài năng ngôn từ và sự thấu hiểu sâu sắc tâm lý trẻ thơ, ông đã dựng nên bức chân dung sống động về một đứa trẻ bị tổn thương nhưng không hề gục ngã, một trái tim non nớt nhưng tràn đầy yêu thương. Những xúc cảm của bé Hồng – từ tủi hờn, đau đớn đến niềm hạnh phúc vỡ òa khi gặp mẹ – đều được diễn tả tinh tế, chân thực, lay động lòng người.
Đoạn trích “Trong lòng mẹ” không chỉ là câu chuyện riêng về tuổi thơ của Nguyên Hồng mà còn là bức tranh xúc động về tình mẫu tử, là tiếng nói yêu thương dành cho những ai đã và đang khao khát vòng tay mẹ hiền. Tác phẩm đã trở thành khúc ca dịu dàng và sâu lắng, nhắc nhở mỗi chúng ta rằng tình mẫu tử là cội nguồn thiêng liêng nhất trong đời người – nơi chúng ta luôn có thể tìm về để được yêu thương và chở che.
Cảm ơn các em đã dành thời gian đón đọc bài viết của cô Diệu Thu. Hi vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các em thêm yêu thích môn văn hơn. Nếu thấy bài viết ý nghĩa và hữu ích, đừng quên chia sẻ với bạn bè để mọi người cùng học hỏi và khám phá thêm những điều thú vị từ văn học nhé!
Trung tâm luyện thi văn cô Diệu Thu hiện có các lớp văn Online từ lớp 6 đến lớp 12, được giảng dạy bởi đội ngũ Tiến sĩ, Thạc sĩ và Giáo viên giỏi với nhiều năm kinh nghiệm. Phương pháp giảng dạy độc đáo bằng công thức sẽ giúp các em dễ dàng nắm vững kiến thức và yêu thích môn văn hơn. Rất mong được đồng hành cùng các em trên hành trình học tập và phát triển kỹ năng văn học!
Liên hệ: Cô giáo Lê Trần Diệu Thu – Thạc sĩ lý luận và Phương pháp giảng dạy Bộ môn Ngữ văn – 0973602995
#nguvan #vanhoc #hocvanbangcongthuc #cogiaodieuthu
Website: https://letrandieuthu.com/